AŞIK VELİ KANGAL’IN AŞIK GELENEĞİNDEKİ YERİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Bozlak müziği, Anadolu müzik tarihinde önemli bir yer tutar. Hacıbektaş İlçesi Engel köyünden Veli KANGAL, yöremizdeki bozlak müziğinin en önemli temsilcilerinden biridir.
1924 yılında Mucur ilçesinde dünyaya gelen Kangal,Aslen Hacıbektaşlıdır. Ömrünün büyük bir bölümünü de Engel Köyü’nde geçirmiştir. 08.04.2012 tarihinde 88 yaşında iken vefat eden ozan, memleketi Hacıbektaş’ın Engel köyünde defnedilmiştir.
Engel, Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesine bağlı bir köydür. Köy Nevşehir’e 40 kilometre, Hacıbektaş’a 8 kilometre uzaklıktadır. Daha önceleri, o zamanlar köy statüsüne sahip Engel'e bağlı Engelicedit mahallesi iken, 14 Temmuz 1954'te Yeniceköy adıyla köy statüsü kazandı. Engel köyü, 1840 yılından beri aynı adı taşımaktaydı. Osmanlı İmparatorluğunda II.Mahmut döneminde yapılan nüfus sayımı kapsamında 820\86-104 Nolu Temettüat Defterinde 1840 tarihinde Engel Kadim köyünde 8 hanenin mevcut olduğu anlaşılmaktadır.(Wikipedi)
Yenice, Hacıbektaş ilçesine bağlı bir köydür. Yaygın olarak hâlâ Engel adı kullanılır. Hacıbektaş-ı Veli tarafından dokuz hane olarak Horasan’dan getirilmiş ve tekkenin ihtiyaçlarını karşılamakla görevlendirilmişlerdir. Horasandan gelen bu gruplar Hacıbektaş’ı ziyarete gelenleri ağırlamışlar. Yıllar sonra buraya Bolu Geygel' den gelen Geygeloğulları da buraya yerleşmiş ve muhtarlık oluşturmuşlardır. Daha sonra Geygeloğulları, Kadim Engel'le birleşmiş ve Yenice Engel olmuştur. Gülşehir tarafına geçmek isteyenlere bir engel olan Hırka Dağı da bu köyden başladığı için köyün adını bu engelden aldığı rivayet edilmektedir.
Hemşerisi Burunsuz Hacı’dan saz dersleri alan Kangal,önceleri bilinen,anonim türküleri söylemiş, 20 yaşından sonra kendi özgün deyişlerini söylemeye başlamıştır. Daha sonraki yıllarda kendi şiirlerini besteleyip, çalıp söyleyerek tanınmaya başlayan sanatçının birçok türküsü, farklı sanatçılar tarafından okunmuş, plaklarda kasetlerde yer almıştır.
Sanatçının TRT arşivinde birçok bestesi bulunmaktadır. “Pancar pezik değil mi?” , “Oy gülüm yağmur yağar yerlere”, “Çıktıkça sılaya gözümde yanar”, “Kaba duraktan gelip geçerken” en bilinen türküleri arasında yer almaktadır. Pancar Pezik Değil mi? türküsü TRT Ankara Radyosu tarafından derlenmiş, Yücel Başmakçı tarafından notaya alınmıştır. Türkü Segah makamında icra edilmektedir.
Pancar Pezik Değil mi eseri, Neşet Ertaş tarafından da seslendirilmiştir.
Veli Kangal aslında bir bozlak ustasıdır. Yöre düğünlerinin vazgeçilmezidir. Yöre düğünlerinde kendisi ile aynı soyadı taşıyan Haydar Kangal, Muharrem Kangal ve Musa Kangal’da unutulmaz anılar bırakmıştır.
Veli Kangal’dan günümüze kalan en güzel türkülerden birisi. Pancar Pezik Değil mi?
“Pancar pezik değil mi
Ciğer ezik değil mi
Ben sevdim eller aldı
Bana da yazık değil mi
Hüdayda da hanım kızlar hüdayda
Yenile de çıkmış bu gayda
Ayrılık var ölüm var ne fayda
Kara kuşum havada
Yavruları yuvada
Kızlar kahve kavurur
Çıngırdaklı tavada
Hüdayda da hanım kızlar hüdayda
Yenile de çıkmış bu gayda
Ayrılık var ölüm var ne fayda”
Yararlanılan Kaynaklar
Sibel Solakoğlu; Muharrem Ertaş İcrasında Bozlakların İncelenmesi,Sakarya Üniversitesi SBE,Yüksek Lisans Tezi, 2011
Wikipedi