AT KESTANESİ ( Aesculus Hippocastanum)

04.11.2020 - 13:19

Atkestanesi- Aesculus hippocastanum. Eski Yetiştirme yurdu ve Hasan Emmi türbe bahçesi. Dedeoğlu arşivi

Parklarımızı, yol kenarlarını yani şehrimizi süsleyen ve güzelliklerini sunan ağaçlardandır. Boyları 30 Metrelere kadar çıkmaktadır. Muazzam at kestanesi ağacını görmek için eski yetiştirme yurdunun bahçesine bakmanız gerekmektedir. Sanırım bu ağaç merkez ilçemizin en yaşlı ağaçlarından biridir. Yaprakları 6-7 yaprakla ana yaprak filizine bağlıdır. Çiçekleri beyaz salkımlı olup, güzel ve hafif kokuludur. Tohumları ahşaptan işlenmiş, kahverengi parlak vernikle verniklenmiş gibidir. Tohum kabuğu ise ilk bakışta dikenli izlenimi vermektedir.

Bir makalede bu ağacın Balkan kökenli olduğunu okumuştum. Kervanlarla birçok tarafa yayılmıştır. Bu bitkinin yaprakları kervan hayvanları için çok büyük bir önem taşırmış. Bir deyişle kıymetli bir yem. Yine kervanlar zamanına bakacak olursak; Hayvanlar ve insanlar için geniş bir gölgelik oluşturmaları da önemlidir. Hani bilirsiniz ceviz ağacı yıldırım çeker. Efendim at kestanesi yıldırım çekmezmiş. Bu hatırı sayılır bir üstünlüğüdür. Ağaç bolca kereste verir. Bu kereste son derece kıymetlidir. Sazların en kıymetlileri at kestanesinden yapılanıdır. At kestanesinin şifacılık özellikleri de bulunmaktadır.

Tohumundan kolay üretildiğini de duymuştum. Tohumların 1-2 Cm derinliğe ve 7-8 Cm aralıklarla ekilmesi gerekiyormuş. Bu sayede ayak basmayan yerlere tohumlarının gömülerek filizlenmesi sağlanmaktadır. Bazıları mazotlu suyun içine atarak tohumun zararlı böceklerden korunmasını da sağlamanın faydalı ola bileceğini söylemektedirler. Fidan oluştuğunda ise toprağı ile birlikte büyüyeceği yere dikilmek üzere sökülmektedir. At kestanesi Derin ve taze topraklardan hoşlanır. Soğuk iklim şartlarına dayanıklıdır. Ekstrem donlardan etkilenir. Sıcak ve güneşli iklimleri sever. Aydınlık ve yarı gölgeden hoşlanırlar. Bu ağaçlar hava kirliliğine dayanıklı olması ve kazık köklülüğü şehirler için aranan ağaçlardan biridir diye bilmekteyiz. Peyzajının da çok kıymetli olduğunu söylememiz gerekmektedir. Arıcı bir ağaçtır. Ağaç tozlaşmak için arılara muhtaç arılarda nektar için sevdikleri bir ağaçtır.

At kestanesi şifacılıkta genel anlamı ile kan kesici, damar daraltıcı, ateş düşürücü, basur memelerini küçültücü, özellikle varis ve romatizmaya karşı kullanılmıştır. At kestanesi özütü almanın çeşitli yolları bulunmaktadır. Kabukları soyulmuş tohumlar ince ince doğranarak veya ezilerek temiz cm kavanozlara koyulur. Üzerine ya alkol (Viski veya konyak) ya da sirke, zeytinyağı gibi yağlar üzerini örtecek kadar doldurulur. 14-20 gün bu karışımın dinlenmesi sağlanır. Bir görüş güneşte 14 gün demlenmesini önerirken, başka bir görüş gölgede demlenmesini önermektedir. Demlenme sonunda 4 kat tülbentten süzülerek şişelenir. Hazırlanan bu ürün varis ve romatizma için günde; 15-20 damla ağıza damlatılır. Bu ürün ayrıca haricen de kullanılmaktadır. Pratik bir yolu da ezilen tohumların 5 kat su ile kaynatılıp demlenmesidir. Günde iki sefer bir çay bardağı içilir. Bu hazırlanan sıvıda yukarıda bahsettiğimiz gibi haricen de kullanılmaktadır.

Bir dostumun varisine karşı at kestane tohumunu ezip gliserin içinde soğuk demleyip varislerine karşı kullanmıştım. Sonuç mükemmeldi. Gliserinin özelliği deri tarafından emiliminin oldukça iyi olmasından kaynaklanıyordu.

AT KESTANESİNİN BİLİNMEYEN ÖZELLİKLERİ.

Güvelere karşı at kestanesinin tohumlarını çamaşır dolaplarında veya güvenin oluşa bileceği yerlere koyulmaktadır.

At kestanesi kerestesinden müzik aletinin dışında mutfak aletleri ve oyuncaklar yapıla bilmektedir.

Eskiden İsviçre ve Fransa’da; İpek, yün, Hint keneviri, keten beyazlatmasında kullanılırmış.

Çiçeklerinin Ukrayna’nın baş kenti Kiev’in simgesidir.

Bazı yerlerde tohumlarını boncuk gibi dizerek takı olarak kullanmaktalar.

At kestanelerinin odada ola bilecek örümcekleri kaçırmak için bulundurmak eski bir inaçtır.

Nazara karşı yöremizde de uygulanan nazarlık içinde yer almaktadır.

At kestanesi odun kömürünü barut imalinde kullanılmaktadır.

Almanya’da at kestanesi ağaçları bira mahzenlerinin üzerine ekilir. Böylece derin olmayan kökleri kilerlerin kubbeli tavanına zarar vermez. Yaprakları ise biranın olgunlaşması ve depolanması için ek bir nem v serinlik sağlamaktadır.

AT KESTANESİNİN ŞİFACILIKTA KULLANIMI İÇİN LİTERTÜR TARAMALARI

Hamilelik çatlakları ve kilo alıp vermede oluşan vücut çatlaklarını onarmada oldukça faydalıdır.

Cilt kırışıklıklarında yine at kestanesi ile ilgili ürünler kullanılmaktadır.
At kestanesi öğütülerek toz haline getirilir0,5 litre suya bir çay kaşığı bu tozdan karıştırılıp, 2 saat beklenir ve günde 4 defa birer çay bardağı içilir. Romatizma, ishal, varisin tedavisinde yardımcı olmaktadır. Ayrıca nezle ve nefes darlığına karşı da bu karışım kullanıldığı kayıtlardadır. Bu karışım haricen de kullanılmaktadır.
Özellikle kadınların daha genç görünmek için ilgi gösterdikleri kırışıklık giderici kremlerin ana etken maddesi olarak at kestanesi kullanılmaktadır. Ciltteki genişlemiş gözenekleri kapatmada, yüzdeki kırmızı görünen kılcal damarlara etkileri damar büzücü etkisinden kaynaklanmaktadır.
Günümüzde birçok botoks etkisi yapan krem, vücut bakım ürünü ve sıkıştırıcılarda at kestanesi bulunmaktadır. Romatizma ve kas ağrıları, saç dökülmesi, yüzdeki güneş lekeleri damar ağrıları ve göğüslerin toparlanmasında da at kestanesi etkin olarak kullanılmaktadır.
Gevşemiş boyun derisinin de sıkıştırılıp estetiği için at kestanesiyle yine karşılaşıyoruz.

Vücuda kuvvet veren güçlü bir anti oksidan olarak da geçmektedir.

AT KESTANESİ YAĞININ HAZIRLANMASI

Evde at kestanesi yağı hazırlamak güzel bir etkinliğin yanı sıra sizlere fayda sağlayacak bir ürün imal etmiş olacaksınız. At kestanesinin kabuklarının kolay soyulması için 1 gece önce sıcak suda bekletilir. Kabukları soyulan at kestaneleri rendelenir. Rendelenmiş at kestanelerine iki adet de aspirin ezilerek katılmaktadır. Bir litrelik kavanozların yarısı bu rende ile doldurulur. Geri kalanına ise sağ zeytinyağı ile doldurulur. Kızgın güneş sıcağında 45 gün bekletilip süzülür. Göz çevresi kırışıklıklar, kılcal damar çatlamaları, gevşemiş vücut derisine yatmadan evvel birkaç damla damlatılarak masaj yapılır.

At kestanesinin posaları dahi kullanılmaktadır. At kestanesi sadece oksijen tedarikçisi olarak kalmamış ve birçok yararlarını insan oğlu keşfetmiştir. Emin olun bilmediğimiz ne sırları vardır kim bilir? Eski yetiştirme yurdunun bahçesindeki at kestanesini ta çocukluğumdan beridir bilirim. Tarih olarak 1964-65… O zamanlarda ulu bir ağaçtı. Önündeki yüksek duvara hiçbir zaman zarar vermedi. Bu ulu ağacın sulandığını da hiç görmedim. Civarında salıncaklar, kaydır açlar, gıcıroplar vardı. Oradaki çocukların oyun alanlarıydı. Günümüzde de ulu ağaç olmaya devam etmektedir. Kale mahallesinin yıkımları sırasında bu ağaçta yıkımdan hissesini almıştı. Bilinmeyen eller insan gövdesinden kalın bir dalını kırmış ve götürmüştü. Elbette ki üzüldük zamanın valisinden bu ağaca hami olmasını arz etmiştik. Geçen bahar o ağaca baktığımda kendisini topladığını görmem beni memnun etmişti. At kestanesi sulak yerlerin ağacı olarak anılmadan çok sevilip korunsa, gelişim sırasında bazen sulansa böyle ağaçlar çoğalacaktır.

Aynı ağacın 200-250 metre kıblesinde, Eski İstiklal okulunun hemen altında devasa bir meşe palamudu vardı. Biz ona sadece palamut derdik. Bilmem kaç yüz yıllık… Çapı oda kadar genişti. Hemen sağ altında eski bir su değirmeni kalıntısı vardı. Adeta fantastik bir görüntü sağlıyordu. “Sarı kız” perisi bile olduğu efsaneleşmiş tarihinde anlatılıp dururdu… Ona sahip çıkamamıştık. Önce kurudu ve devrildi. Sonra kimin ne için aldığı belli olmadan, kuru gövdesi sırra kadem bastı. Sanırım tarihe karışıp gitti. Aynı yaşadığı günlerdeki, çocukluk anılarımda hala yaşattığım bir leylek ailesi her sene üzerindeki yuvaya yerleşip, Nevşehir’e güzellikler katardı.

At kestaneleri kolayca yetiştirile bilmektedir. Baka bileceğimiz veya izin verilen uygun yerlere ekilip yöremize güzellikler kata bilir. Yöremizdeki geniş vadiler at kestanelerinin uygunca boy göstereceği yerler neden olmasın. Hepinize saygı ve sevgilerimi sunarım.