AVANOSLU ÇEVİRMEN,YAZAR MEHMET ÖZGÜL
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Nevşehir doğumlu tüm sanatçı, bilim adamı, şair ve yazarları en azından ismen tanıdığımı sanıyordum. Her gün yeni bir hemşehrimle daha tanışırken hem şaşırıyor hem de içten içe seviniyorum. Mehmet Özgül’de yaşarken tanıyamadığım çevirmen ve yazarlardan birisi idi.
Mehmet Özgül, 1936'da Avanos Orta Mahalle’de doğdu. Kuleli Askeri Lisesi’ni bitirdikten sonra Harp Okulu’na devam etmeyerek Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü ‘den 1959 yılında mezun olmuştur. Dil bilimine olan merakı sebebiyle ayrıca Gazi Eğitim Enstitüsü’nde İngiliz Dili ve Edebiyatı eğitimi görmüştür. 1969 yılında ABD'de Georgetown Üniversitesi'nde Uygulamalı Dil Bilimi alanında yüksek lisans yapmıştır.
Özgül adını ilk kez 1960'ta Varlık Yayınları'nda çevirmen olarak duyurdu. 1963 ile 1967 yılları arasında Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde çevirmen öğretmen olarak çalışan Özgül 1979'da albay rütbesiyle askeriyeden emekli olmuştur.
Rus Dil ve Edebiyatı Özgül’ün özel ilgilendiği bir alan oldu. Rus Yazarlar Birliği tarafından düzenlenen Uluslararası Çevirmenler Konferansı'na katılmıştır.
1998-2006 yılları arasında Rus yazar Anton Çehov'un bütün çalışmalarını Türkçeye çevirmiştir. Mehmet Özgül ,Çevbir (Çevirmenler Meslek Birliği)Haysiyet Kurulu'nun başkanlığını yürütmüştür.
Çeviri çalışmalarıyla 1981'de Türk Yazarlar Sendikası'nın Hasan Ali Ediz Çeviri Ödülü'nü almıştır. Mehmet Özgül, Çehov dışında aralarında; Tolstoy, Dostoyevski, Gogol İlya Ehrenburg, Konstantin Simonov Yevgeni Yevtuşenko, Cengiz Aytmatov, Fazıl İskender, İlya İlf, Yuri Buyda, Yevgeni Petrof ve Lyudmila Ulitskaya'nın da aralarında olduğu Rus Edebiyatı'ndan birçok yazarın kitaplarını Türkçeye çevirmiştir.
Sanatçı Ercan KESAL’ın deyimi ile “Hemşehrim, Abim, Şekure Aba’mın oğlu Mehmet Özgül’ü kaybettik. Çehov, Aytmatov, Dostoyevski, Tolstoy ve Soljenitsin’i onun çevirilerinden okumak şansına sahip olduk… Hakkını ödeyemeyiz.”(Ercan Kesal İnternet sayfası)
İki çocuk babası olan Özgül, 11 Nisan 2023'te İstanbul'da 87 yaşında vefat etti. Cenazesi Selimiye Camii'nden kaldırılarak Çekmeköy Mezarlığı'nda toprağa verildi.(Wikipedia)
Ünlü yazar Ataol Behramoğlu Özgül’ü “Kılı kırk yaran, titiz, değerli, usta çevirmenliğinin yanı sıra, ülkemizin yalın, insancıl, alçakgönüllü, hafiften esprili kültürünü kişiliğinde özümsemiş, seçkin, sevgili bir insan”(16.Nisan 2023 Cumhuriyet Gazetesi).Olarak tanımlamaktadır.
Yararlanılan Kaynaklar
-"Usta çevirmen Mehmet Özgül yaşamını yitirdi". Haber Global.
"Usta çevirmen Mehmet Özgül yaşamını yitirdi" Cumhuriyet Gazetesi. 11 Nisan 2023.
-12.04.2023 Kızılırmak Gazetesi