Ovaören, Nevşehir ilinin Gülşehir ilçesine bağlı bir köydür. Köyün adı, 1928 yılı kayıtlarında Göstesin olarak geçmektedir. Osmanlılar döneminde güzel anlamına gelen Göstesin adı yakın bir tarihte Ovaören olarak değiştirilmiştir. Bu güzel köyümüzü köşe yazarımız İhsan Biçkin kaleme aldı. Gelin şimdi Ovaören köyünü yakından tanıyalım...

BOZKIRDA BİR KÖY OVAÖREN’ İ TANIYALIM

Ovaören (Göstesin); Nevşehir İli Gülşehir İlçesine bağlı Ovaören Köyü Nevşehir’ in batısındadır.  Tüf kaya kütlesi etrafında U harfi şeklinde yerleşkesini oluşturmuştur. Nevşehir merkeze Gülşehir istikametinden 60 Km., Tatlarin Beldesi istikametinden 45 Km. Nevşehir-Aksaray yolu üzerinden 55 Km. uzaklıktadır. 2023 yılı nüfus verilerine göre erkek:318, kadın:321 olmak üzere toplam:639 nüfusu yaşamakta. Köy üç mahalleden kurulu, yerleşke olarak; ortada köy meydanı, iş yerlerinin mevcut olduğu günümüzde sadece bakkalların hizmet verdiği mahalle, diğer iki mahallesi ise sokak ve bina yerleşkesinin birebir aynı planda olduğu yerleşke den mevcut. Bu durum geçmişte köyün imarında gerekli özenin gösterilmiş olduğu, hatta akademisyenlerin çalışma alanlarına girmesi gerekir. 1995 yılında Belediyelik statüsü kazanmış, 2013 yılında nüfus azlığı nedeniyle Köy statüsüne dönmüştür.   

Coğrafya: Ovaören (Göstesin) Nevşehir merkez güneyinde olup, doğusun da Karadağ, güneyinde Ekecikler dağ silsilesi kuzeyinde Kara Tepe ile çevrili, isminden de anlaşılacağı üzere düz (ova) bir araziye sahip, tuzlu (halomorfik) orta ve az verimlilikte boz, çorak toprak yapısı mevcut. Nem oranı çok düşük olup, Yazları sıcak, Kışları soğuk yüksek derecede hissedilir,  her mevsim güney ve kuzey rüzgarlarına maruz kalır.

Ekonomi: Ovaören köyünde tarım ve hayvancılık faaliyetleri vardır. Halk geçimini sadece bunlardan sağlar. Tarımsal faaliyetler yılda tek ürün elde edilmek üzere; Hububat olarak Arpa, Şeker Pancarı ekimi yapılır. Mevsim kurak ise sulu tarım yaygın olmadığından rekolte düşüktür. Sosyolojik ve Ekonomik nedenlerle 1980-2000 yılları arasında başta İstanbul, Nevşehir, Aksaray olmak üzere yoğun göç (tahminen 3500) vermiştir

Tarih ve Kültür: Ovaören Köyü tarih olarak çok eski bir yerleşim yeri olduğu belge ve kalıntılardan anlaşılmaktadır. Resmi kayıtlarda 1915 yılında Niğde Sancağına bağlı Ovaören de 123 hanede 615 nüfus yaşamakta.

Köy Mezarlığında günümüze ulaşan bazı mezar baş taşlarında Osmanlı dönemi mezar taşları ile benzerlik taşımakta.  

Köyde çok eski yapılarda Hitit dönemine ait hiyeroglif yazıtların bulunduğu taşlar kullanılmış, bu taşlarda günümüze ulaşmıştır.

Ovaören in güneyinde kazıları Gazi Üniversitesince yürütülen Yassı Höyük, Topak Höyük de yapılan kazı ve araştırmalarda 2000 ve 7000 yıllık geçmişi olan eserlere rastlanılmış, eserler Nevşehir Müzesindedir.

Ovaören in batısında geçmişte kervansaray amaçlı kullanılmış tüf kaya kütlesinden bazı bölümleri doğal, bazı bölümleri oyma ve yontma ile oluşturulan Deve Damı mevcut.

Ovaören in Doğusunda yapım tarihi belli olmayan dikey çarklı olduğu tahmin edilen Su Değirmeni vardır. Her ne kadar tahrip olsa da günümüze bütünlüğünü korumuştur. Yine köyün doğusunda Filik Ören yeri mevcut, ören yerinde Hıristiyanlık dönemine ait yerleşim yerleri ve sembolleri mevcuttur. Filik Yeraltı Şehri ören yeri ile İtalya Genova Üniversitesinin yerleşme planı ile ilgili akademik bir çalışması bulunmaktadır. Ayrıca köyün ortasın ı harfi şeklinde üzerinde Camii nin mevcut olduğu köy kayası eskiden yaşam alanı olarak kullanılan ve günümüzde girilebilen alanlarında Hıristiyanlık dönemi yapılar ve semboller mevcuttur.

Ovaören Camii ayrı değinmek gerek yapım tarihi 1896 olarak bilinmekle birlikte, yaşlı kişilerin anlatımlarından cami nin 1896 yılından önce var olduğu ancak yıkılmış olduğu, mevcut caminin bu tarihte yeniden inşa edildiği yönünde. Bunu gerçek olduğu caminin mimarisinden anlaşılmakta. Eğer cami aslına uygun yapılmış ise Aksaray ilinde bulunan ve coğrafya olarak yakın Selçuklu dönemi eserler ile mimari benzerlik taşımakta. Tüf kaya üstüne oturtulmuş yöresel kesme taştan yapılmıştır. 520m2 iç hacimli, 4 sütunlu ve 3 neflidir. Duvarlarda beyaz ve açık yeşil zemin üzerine siyah sarı ve hardal renklerle oldukça zengin bitkisel motifli freskler yer alır. Bitkisel motifler ya stilize sarmaşık yada birbirini izleyen palmetler şeklindedir. Minare çatı ve ön giriş sonradan ilave edilmiştir.

Kendi içinde bir türlü makus talihini kıramamış, sokaklarının bazılarının bozuk asfalt, bozuk parke taş ile kaplama yapılmış olsa da, bir çok sokaklarının kışın çamur, yazın tozla kaplı olduğu, iki kelime ile derdimizi anlatamıyorsak, çamursuz, tozsuz yaşamamak için ilgililerden biraz ilgi Arif olmalarını bekleyen bozkırın köyü Ovaören için yazdığım şiir ve görseller ile son vereyim.

OVAÖREN

Ovaören; kuru, boz toprak üstelik birde çorak.

Eksem yarı tok, ekmesem hepten aç.

Benizler soluk, el, ayak çatlak.

Sırtında aba, ayağında kundura,

Her mevsim toz, çamur birde kavuran sıcak.

Baksam ufuk görünür, adımımı atsam karanlık,

İki kelime bilmem, yol yordam, derdimi anlatsam.

Sırtından inmedi ağır haset,

Her taraf taş, kül olmuş toprak.

Yeşilin; Baharda ekin, bir kaç ağaç.

Bilmem! Bin kaç yıl yaşamış Kemerde, Filikde,

Korkudan mı ? mekandan mı? kader mi yoksa!

Oyulan taşta, bu güne benzer yaşam.

İyiliğin; akşam üzerinde batan güneş,

Karanlığa gömülen viranen.

Terk etiler; kimi karın doyurmak,

Kimi daha iyi yaşamak.

Sordular ne var? Ne Yok?

Tek değişen; Devlet yaptırdı idare evi.

Kurtarıcı oldu bol keseden, ne geldi elinden?

Sonra! hiç adam olmaz deyip, çıktı içinden.

KAYNAK: İhsan BİÇKİN

02.07.2006