HERİKLİ AŞİRETİ VE HERİKLİ MAHALLESİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Damat İbrahim Paşa Muşkara Köyü’nü kaza yapmak amacıyla çevrede konar göçer Türkmen aşiretlerini Nevşehir Kale Bölgesine iskan etmiştir. Herikli Aşireti de bölgeye yerleşen aşiretlerden birisidir.
Herikli Türkmenleri ticaretle uğraşmak isteyenler, Muşkara bölgesine yerleşmişlerdir. Nevşehir’de ‘Herikli Mahallesi’ni kurmuşlardır. Tarım ve hayvancılıkla uğraşmak isteyenler ise köylere yerleşmişlerdir. Bu köylerin sayısı 17 olup çoğunluğunun ismi “K” ile başlamaktadır.
Tarihçi Prof. Dr. Faruk Sümer’e göre Herikli kelimesi “erk, herk” kelimesinden “gücü elinde bulunduran” anlamına gelmektedir.
Herikliler, XVII. yüzyılın ortalarında Bozok, Bozulus, Halep ve Dulkadir Türkmenlerine mensup Kara Halillü, Tor Hasanlu, Avşar, Deliler, Küşne, Sermayelü, Salmanlu, Kaşıkçı, Bıçakçı, Karamanlu gibi bazı aşiretlerin bir araya gelerek oluşturdukları D a n i ş m e n d l ü kazasına tâbi Türkmenler arasında görülmektedir.
Nevşehir dışına iskân edilen H e r i k l i l e r , bugün Kızılırmak’ın yay yaptığı alanda halk arasında “Irmak Bucağı” köyleri diye bilinen Gülşehir ilçesine bağlı Yüksekli, Şahinler (eski adı Kırıklı), Yeşilyurt (eski adı Sığırlı), Karahüyük, Yeşilli (eski adı Kazıklı), Hacılar, ile Hacıbektaş İlçesine bağlı olan Karaburç ile Karaburna adlı sekiz köyde sakindirler. Herikli Türkmenlerinin bir kısmı ise Malya Düzlüğü yakınlarında yine sekiz köy olarak yurt tutmuşlardır. Bu köylerden Köşektaş, Kızılağıl, Kayaltı (Hacıbektaş İlçesine) Abdi, Cağşak, Boğaziçi (eski adı Karayanalak), Gerce ve Kalecik ise Kozaklı ilçesine bağlıdır. Kalecik Köyünden 1835 yılında Memiş Ağa başkanlığında ayrılan bir grup’ta Acıgöl İlçesi Kozluca Köyü’nü kurmuşlardır.
Nevşehir merkezindeki Herikli Mahallesi şehirdeki büyük mahallelerden biri olduğundan bugün söz konusu mahalle Yirmi Temmuz, Hacı Rüştü ve Herikli diye üçe bölünmüştür. Herikli Aşiretine mensup çok sayıda şair yazar ve bilim adamı yetişmiştir.
Tarihi değerleri olduğu gibi korumak ve sahip çıkmak gereklidir.
Yararlanılan Kaynaklar
Tufan Gündüz; Anadolu’da Türkmen Aşiretleri “Bozulus Türkmenleri 1540- 1640” Ankara, 1997