KALECİK’TEN KOZLUCA’YA AŞIK MEMİŞ SERÜVENİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Eski adı Kalaycık olan Kozaklı ilçesine bağlı Kalecik Köyü, 1727-1730 Yıllarında Damat İbrahim Paşa tarafından köye yerleştirilen Çopuroğulları(Kırımlılar) olarak bilinen aşiret tarafından kurulmuş 1866 yılında köy statüsüne kavuşmuştur.
Herikli aşireti mensuplarından 1819 yılı Kalecik Köyü doğumlu Hacı İsmail oğlu Aşık Memiş ( Osmanlı Arşivleri Müdürlüğü Nüfus Defteri, Numara 3520, sayfa 123-125, 1834 Tarihli) Acıgöl İlçesi Kozluca Köyü’nün kurucusudur. Kırımlı aşiret beyi olarak bilinir. Çok evlilik yapmıştır. Torunlarının halen Kalecik, Köşektaş, Karayanalak,Kozluca ve Abdi köylerinde bulunduğu bilinmektedir.
Aşık Memiş’in Kalecik’ten Kozluca’ya göç serüveni ise rivayete göre, Çapanoğlu Ayanlığı ile çekişmesi sonucudur. Değerli araştırmacı Feridun Türkmen’e göre de Osmanlı Devleti Memiş Ağa’yı Kozluca’da zorunlu iskana tabii tuttuğuna dair de rivayet vardır.
Yine değerli araştırmacı Feridun Türkmen tespitlerine göre; Memiş Ağa Kalecik’te iki evlilik yapmış ilk eşinin adı İncile olup bundan Rahime,Hacı, Ayşe, Sultan ve Hacı İsmail dünyaya gelmiştir. İkinci eşinin adı Dudu olup Kayseri Tomarza tarafından Dadaloğlu(Taf köyü) sülalesindendir.
1835 sayımında Kalecik’te gözüken Aşık Memiş, daha sonraki bir tarihte Acıgöl ilçesi Kozluca Köyüne gelerek köyü kurduğu anlaşılmaktadır. Ölüm tarihine ilişkin net bilgi sağlanabilmiş değildir.
Aşık Memiş’in Kozluca Köyünde ilk önce “Şabenlerin çeşme”olarak bilinen ören yerlerine yerleştiği anlaşılmaktadır. Eşine ilişkin bir kayda henüz ulaşılamamıştır. Kozluca Köyü yaşlıları,(hepsi rahmetlik olmuştur) Hayrullah Ay, Ahmet Özdemir, Mehmet Solmaz, Asım Polatlı, Mehmet Ali Güçlü’den toplanan bilgilere göre, Aşık Memiş’in Kozluca’da bulunan eşinden beş erkek çocuğu vardır.
Bunların adı; Halil, Çopur, Kavas, Osman ve Koca Ali’dir.
1.OĞUL HALİL’den Şabanlar, Bilaller ,Effeler, Kel Osmanlar ,Kır Ali’ler diye bilinen çocuklar olur .Halen Ay, Özdemir, Solmaz soyadını taşıyan aileler Aşık Memiş oğlu Halil soyundadır.
2. OĞUL KAVAS ‘ın dört oğlu olur Bunlar, Hacıbekir (iki oğlu vardır. Apılı ve Mustafa, Mustafa Nevşehirliler tarafından öldürülür.) Mulla Ömer ,Nizam ve Körhacı’dır. Halen Güçlü, Yalçın soyadını taşıyan aileler Kavas soyundandır.
3. OĞUL ÇOPUR’dan Kocabekir ve Cikkil Ali diye iki çocuk olur. Bunlar halen köyde Bilgi ve Aslan soyadı ile tanınırlar.
4. OĞUL OSMAN’dan Kara Mehmet,Tireli Hasan(Oğulları Kula Osman, Yunus, Arif Durmuş,Hallov, Kazım) Çelik, Akman, Ünal, Aydın, Polatlı,Demir soyadlı aileler.
5. OĞUL KOCA ALİ’nin ile eşinden çocuğu olmamıştır.
İkinci eşinden Cafarlar(Cafarlar ikinci eşin önceki kocasından olmuştur), Hasan onbaşılar, Dedeler, Kel Ahmetler, Kör Efe olarak bilinen aileler devam edegelmiştir.
Kozluca Köyünde eski mezarlığa sembol olarak Aşık Memiş’in anıt mezarı yaptırılmıştır. Ancak köyün yaşlıların sağ iken anlattıklarına göre Aşık Memiş’in mezarı köyün eski mezarlığının daha arkasında bir alandadır.
1929 Doğumlu, 2016 Yılında vefat eden Mehmet Ali Güçlü’nün bu konuda yazdığı şiirinden iki dörtlük
Aşık Memiş’in Çapanoğlu Ayanlığı ile yaşadığı sürtüşme sonucu Kalecik Köyü’nden ayrıldığı tüm kaynakların vardığı ortak sonuç konumundadır.
Kalecik’te “Memiş Ağa” Kozluca’da “Aşık Memiş” olarak bilinen Herikli aşireti önderi olan Aşık Memiş’in saz çaldığı, şiir yazdığı da Kozluca Köyü yaşlılarınca anlatılagelmiştir.
1980 de başlayan köyden kente göç dalgası sonucu Kozluca Köyü’ün en büyük kabilesi olan “Memişliler” kabilesi İstanbul, İzmir, Ankara, Nevşehir vb. illere göçerek yurdun dört bir yanına dağılmışlardır.
Yararlanılan Kaynaklar;
-Feridun Türkmen, Tarihte Kozaklı ve Kalecik, Kendi yayını 2016
- Osmanlı Arşivleri Müdürlüğü Nüfus Defteri, Numara 3520, (sayfa 123-125, 1834 Tarihli)
-Mehmet Ali Güçlü ,Kozluca Köyü halkından
-Hayrullah Ay , Kozluca Köyü halkından
-Ahmet Özdemir, Kozluca Köyü halkından
-Mehmet Solmaz, Kozluca Köyü halkından