Kumar ve Bahis Bağımlılığına Karşı Anayasal Sorumluluk ve Toplumsal Mücadele
Anayasa’nın 58.maddesi, ‘’Gençliğin Korunması’’ başlığı altında şu ifadeleri içermektedir:
"Devlet, istiklal ve Cumhuriyetimizin emanet edildiği gençlerin müsbet ilmin ışığında, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda ve Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaç edinen görüşlere karşı yetişme ve gelişmelerini sağlayıcı tedbirleri alır. Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır."
Ancak günümüzde, devletin kendisi de Milli Piyango İdaresi, Spor Toto Teşkilatı ve Türkiye Jokey Kulübü aracılığıyla bahis oyunlarını düzenlemektedir. Bu oyunların diğer adı kumardır. Özellikle internet üzerinden erişim kolaylığı sayesinde, bu oyunların oynanma sıklığı giderek artmaktadır. Sanal bahis siteleri, kolay erişim ve oyunlaştırma mekanizmalarıyla kullanıcıları içine çekmekte ve bağımlılığı körüklemektedir. Toplum sağlığını korumak amacıyla bu tür sanal bahis sitelerinin yasaklanması elzemdir. Ayrıca, yasal bahis sitelerine de erişim kısıtlaması getirilmesi gerekmektedir.
Türkiye Varlık Fonu Genel Müdürü Zafer Sönmez, TBMM’de milletvekillerine yaptığı açıklamada, “Bu ülkede yıllık 40-50 milyar liranın üstünde, bazı rakamlara göre bunun iki katı kadar kayıt dışı bahis var” diyerek konunun vahametini gözler önüne sermiştir.
Dijital Dünyada Yükselen Tehdit: kumar ve Bahis
Dijital dünyanın hızla gelişmesiyle birlikte, sanal kumar ve bahis bağımlılığı özellikle çocuklar ve gençler arasında giderek yaygınlaşmaktadır. Erişim kolaylığı, etkileyici reklamlar ve oyunlaştırma unsurları, genç bireylerin bu tehlikeli alışkanlıklara yönelmesine neden olmaktadır. Ailelerin ve devletin bu konuda alabileceği önlemler oldukça önemlidir.
Türkiye'deki Yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de kumar bağımlılığı 9-10 yaşındaki çocuklara kadar inmiştir. Bu eskiden olmayacak şeylerdi. Ülkemiz gibi ülkelerde kumar oynamanın yasak olduğu yerlerde 9 yaşındaki insanların kumara ulaşması mümkün değildi ancak bu son zamanlarda özellikle İnternet oyunlarının 7/24 erişebilir olmasıyla birlikte yaygınlaşmıştır. Bu durum ailelerin ekonomisini bozarak insanları intihara, depresyona sürükleyerek, hırsızlık, cinayet gibi suçların artmasına neden olarak bir halk sağlığı sorunu olduğunu düşündüğümüz için buna artık dikkat çekmemiz lazım. Devletin bu konuda bazı yaptırımlar, bazı önlemler alması gerektiğini söyleyebiliriz.
Anayasa’nın 58. Maddesinde yer alan Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır. İfadelerini hatırlatarak
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan
Devletimizin izin verdiği Milli piyango, sanal bahis, şans oyunlarının, Toplumun sağlığını korumak için yasak kapsamına alınmasını, Yasal bahis sitelerine erişim engeli getirilmesini Türkiye’de oynan illegal bahis sitelerin acilen kapatılmasını talep ediyoruz.
Kumar Bağımlılığın Evreleri
Kumar bağımlılığı, genellikle dört ana evrede kendini gösterir.
1.Kazanma Evresi:
“Kazanma evresi tabii ki klasik kumar oynamaya başlıyor. Kişi belki de çok büyük bir miktar kazanıyor. Çok hoşuna gidiyor, oynamaya devam ediyor. Burada kumar oynama becerisi gelişiyor. Kişi kendini iyi hissediyor, kendini daha da geliştiriyor bu alanda yani. Kazanma evresi bura evet ama kayıp dönemi de oluyor burada, kazanma evresini bağımlılar için güzel bir evre olarak değerlendirebiliriz."
2.Kaybetme Evresi:
"Kaybetme evresinde de genelde, danışanlar buna ‘patladım’ diyor. Büyük bir kayıp yaşıyorlar. Daha sonra kartının son limite kadar belki de borca giriyor, kredi çekiyor. Ardından o borcu ödemek için sahibi olduğum mülkleri satıyorlar. Kaybettiklerini de kazanmaya çalışıyor burada sürekli. Bağımlı olduğu için kaybetmeyi kendine yediremiyor. Artık sürekli olarak kaybettiğim parayı geri kazanacağım deyip oynamaya devam ediyor."
3.Tükenme Evresi:
"Tükenme evresi artık elinde hiçbir şey kalmıyor, sürekli de kaybediyor ve çok mutsuz, depresif bir hale geliyor. Artık bitikleri oynadığı evre adı üstünde tükenme evresi ve bu evrede intihar oranı da yüksek. İntiharı deneyen danışanlar da oluyor."
4.Vazgeçme Evresi:
"Vazgeçme evresi burada farkındalığı olan, danışanlardan oluyor. Henüz farkındalığı kazanan diyor ki ya ben bağımlıyım ve her şeyimi kaybettim. Tedavi sürecine başlayayım deyip doktora geliyor. Diğer tarafta gelişigüzel oynuyor artık. Hani bir bırakıyor kendiliğinden bir tekrar başlıyor falan gelişi güzel olarak adlandırdığımız döneme giriyor. Evreler bu şekilde.”
Sanal Kumar: Dipsiz Bir Kuyu
İlk oyun bu kuyuya atılan ilk adımdır. Her kaybın ardından kişinin kazanması gereken meblağ artar. Önce kazanmak için, sonra kaybedilenleri geri almak ve onun üstüne de bir miktar koymak için oynamaya başlar. Ancak her defasında kaybeder ve gitgide bu dipsiz kuyunun içine doğru ilerler.
Kumar bağımlılığının en ağır sonucu ise ne yazık ki intihar vakaları olarak karşımıza çıkıyor. Yeşilay’ın araştırmalarına göre, kumar bağımlılığı nedeniyle çıkmaza giren birçok kişi intihara sürükleniyor. Ekonomik kayıplar, aile baskısı ve borç yükü altında ezilen bireyler, hayatlarına son verme noktasına geliyor.
Çözüm Önerileri
Bu ciddi sorunun çözümü için devlet, aileler ve sivil toplum kuruluşlarına önemli görevler düşmektedir.
1.Yasal Bahis ve Şans Oyunlarının Gözden Geçirilmesi:
Milli Piyango ve benzeri yasal bahis platformlarının toplum sağlığı üzerindeki etkileri değerlendirilmeli, bu tür oyunların tamamen kaldırılması ya da sınırlandırılması düşünülmelidir.
2. İnternet Üzerinden Bahis Erişiminin Engellenmesi:
Yasal ve yasa dışı bahis sitelerine erişim sıkı şekilde denetlenmeli ve yasadışı siteler kapatılmalıdır.
3. Gençlere Eğitim ve Bilinçlendirme:
Eğitim kurumlarında kumarın zararları hakkında bilinçlendirme programları düzenlenmeli, gençlerin sağlıklı alışkanlıklar edinmesi teşvik edilmelidir.
4. Ailelere Rehberlik ve Destek:
Ailelerin çocuklarını korumaları için gerekli rehberlik ve destek sağlanmalıdır. Ayrıca kumar bağımlılığı ile mücadele eden aile bireylerine psikolojik ve maddi destek verilmelidir.
5. Sivil Toplum Kuruluşlarının Desteklenmesi:
Kumar bağımlılığıyla mücadelede Yeşilay gibi sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesi, farkındalık kampanyalarının artırılması ve bağımlılıkla mücadele merkezlerinin yaygınlaştırılması önemlidir.
İslam’ın Kumar Hakkındaki Öğütleri:
Kuran-ı Kerim’de çalışmadan ve alın teri olmadan haksız kazanç ve haksız kaybedişe sebep olması nedeniyle insanlar arasına düşmanlık ve kin sokabileceği, Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoyacağı, toplumun ve ailenin parçalanmasına ve bölünmesine sebep olacağı gerekçesiyle yasaklanan kumarın ne denli önemli bir olgu olduğu da bütün boyutlarıyla açıklanmıştır.
Yüce Dinimiz İslâm, kişinin ve yakınlarının değişik şekillerde zarara uğramasına yol açan ve kumar sınıfına dâhil olan her türlü oyunu haram kılmıştır.
Kur’ân-ı Kerîm’de Yüce Rabbimiz, “Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar) ve şans okları birer şeytan işi pisliktir. Onlardan uzak durun ki, kurtuluşa eresiniz. Şeytan, şarap ve kumar yolu ile aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak istiyor. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?” (el- Mâide 5/90-91) buyurmaktadır.
Sonuç
Devlet, Anayasa’nın 58. maddesi gereği, gençleri ve toplumu kumar ve kötü alışkanlıklardan korumak için etkin tedbirler almalıdır. Yasal bahis oyunlarının toplumsal etkileri gözden geçirilmeli ve sanal bahis sitelerine erişim engellenmelidir. Aileler, gençleri koruma konusunda bilinçlendirilirken, sivil toplum kuruluşları bu mücadelede desteklenmelidir.
Toplumun her bireyi, bu tehlikeye karşı birlikte hareket etmeli ve gençlerin sağlıklı, bilinçli bir şekilde yetişmesi için gereken adımları atmalıdır.
Rabbim, bizi ve sevdiklerimizi bu tür alışkanlıklardan korusun. Amin.
Tuncay Dalcı