Nevşehirli Hasan dede, 18 yy. ortalarında yaşayan Örnek yaşayışı ahlakı ve güler yüzlülüğü ile dönemin dini büyüklerindendir.
Halk arasında meşhur olup Hasan Baba, Hasan Dede yada Hasan Emmi diye de tanınmaktadır. Halkın, çalışkanlığı, tevekkülü ve üstün ahlâkı ile çok sevdiği ve hürmet gösterdiği bir Velî olmuştur. Hasan Baba’nın fikirleri, sohbetleri ve güzel ahlâkı ile insanlara fayda sağlamıştır. Öksüzlere, hastalara ve gariplere yardım etmiş ve her türlü desteği vermiştir. Günümüzde rivayetleri ve güzel ahlakı ile halka ışık tutmaktadır.
Nevşehir'in 350 Evler Mahallesi Bahçe Sokaktaki yol üzerinde bulunan Hasan Dede Türbesi Osmanlı mimarisinin estetik özelliklerini taşımaktadır. Kabir üzerindeki tek kubbeli türbe on sekizinci asırda yapılmıştır. Türbesinin çevresi bir dinlenme parkı hâline getirilmiş ve ağaçlandırılmıştır.
Türbe bahçesinde, Nevşehir’in tanınmış din alimlerinin kabirleri bulunuyor.
Çokça bilinmediğinden olsa gerek yeterince ziyaret edilmeyen bu kabirlerde 1947 yılında vefat eden Kıratlı Hoca Hafız Ahmet Efendi, 14 Şubat 1952 yılında vefat eden Demir Hafız Hoca, 1964 yılında vefat eden Saatçi Hoca olarak bilinen İbrahim Kozan Hocaefendi’nin kabirleri bulunuyor.
Yıkılamayan Türbe Nevşehir - Hasan Baba Türbesi.
Yıllar önce Mahalle sakinleri, mezarın yolun ortasında bulunmasıyla ilgili olarak Nevşehir Belediyesi, şehrin çıkışındaki yolu genişletme gayesiyle, bazı tadilâtlar yaptı. Bu arada yolun genişletilmesi ve gidiş -gelişli bir yolun yapılmasına da karar verilmişti. Yol yapımı türbenin bulunduğu yeri de' içine alıyor ve türbenin yıkılması icab ediyordu. Çalışmalar başlamıştı...Fakat bir gün Belediye Başkanına bir şikâyet geldi.
"Yol genişlesin diye bazı işçiler türbeyi yıkmak için kepçeyi takıyorlar ama onun da dişlerini kırıyor bir türlü yıkamıyorlardı. Bir başka belediyeci kepçenin üzerine çıkıyor o da başaramıyor. Bu durum karşısında, Belediye türbeyi yıkmaktan vazgeçti ve gidiş - gelişli yol türbenin sağından ve solundan erilerek türbe iki yolun ortasında kaldı" dedi.
HASAN DEDE TÜRBESİ :18 yy. ortalarında yaşayan Örnek yaşayışı ahlakı ve güler yüzlülüğü ile dönemin dini büyüklerindendir. Döneme yaşayışı ile örnek olan ve bazı rivayetlere görede halkımıza ışık tutmuş Hasan Emminin bağ bahçe tarla işi yaptığını biliyoruz.
Kendisi ile ilgili hiçbir yazılı kaynak olmayışı hakkında bilgiler elde etmek için bizi yaşayan kaynaklara başvurmaya sevk etmiştir.
Bizde yaptığımız araştırmalardan sonra konuşan tarihi kaynaklarımızın rivayetlerinden şu bilgilere ulaştık. (AraştırmaYıl:1996):Hasan emmi aslen Nevşehir (Muşkara) li olup Buraya nerden geldiği hakkında bilgiye ulaşamadık ama yaşadığı dönemde ki evini bulduk.
Nevşehir belediyesinin eski yetiştirme yurt yolunun uzantısında eski bir evde yaşadığını öğrendiğimiz velinin şuan için evinde hala yaşayan bir ailenin olduğunu gördük.Ailenin de müsaadeleri ile gezdiğimiz evin en alt kısmında (bodrumunda) Hasan Emminin çile hane olarak ibadet ettiği küçük oda gözlerimizden kaçmadı.
Burada mahalle sakinlerinden yaşça büyük fertleriyle yaptığımız söyleşide Hasan Emminin hala yaşayan torunları olduğunu öğreniyoruz.
Nevşehir kasaplar çarşısının belediye caddesine inen yokuşu üzerinde birbirine paralel iki sokağında iki yaşlı dedenin birisinin terzilik diğerinin de ayakkabı tamir ve satışı yaptığını öğreniyorduk. (uyan baba ve Gönen babalar) Onlarla yaptığımız yaşayan tarih araştırmalarından edindiğimiz bilgilerde iki hikaye öğreniyoruz.
Hasan Emminin Kadirah Değirmendere denen mevki civarındaki tarlasında çıkardığı suyun etrafı daha sonra düzenlenmiş ve mini havuz haline getirilmiştir.Tarlasından camiye namaz için gittiğinde o dönem de yaşayan çocukların cami girişine bıraktığı belini minareye sakladıklarını ve Hasan Emminin namaz bitiminde kimseye bir şey demeden eliyle koymuşçasına buradan belinin alıp çocuklara gülümseyerek tarlaya çalışmaya gittiğini biliyoruz .
Ayrıca bir gün soğuk bir kış mevsiminde ağır olarak zekarette bir kişinin ölüme yakın son arzusunun bir armut istemesi üzerine yakınları hemen bu şahsiyetin son arzusunu yerine getirmek için bu isteği Hasan Emmiye ulaştırırlar.Daha sonra Hasan Emminin o dönemde mümkün olmayacak ve akıl almayacak şekilde ağacından adeta yeni koparılmış yaprakları üzerinde armut ile bu eve gelip hastanın son arzusunu yerine getirmiş,hasta armudu yedikten kısa bir süre sonra gözlerini dünya kapamış .Yakınları Hasan Emmiye dualar etmiş ve minnettar kalmıştır.
Mezarı Nevşehir’de anayol üzerinde(karayolları il müdürlüğü karşısı,il kültür müdürlüğü yanındadır. ) bir türbede olup halk tarafından devamlı ziyaret edilir.
Türbe tipik Osmanlı mimarisinin estetik özelliklerini taşır.Bahçesinin de bünyesinde yer aldığı türbe içerisinde çeşitli ağaçlarla kaplı olup etrafı her bahar mevsimi ile çiçekler ,güller,lalelerle bezenmiş şekilde çok güzel bir görünümdedir.Türbe bölgeye has olarak ,sarıtaş la yapılmış olup oval şekildeki türbenin kenarlarında minik altı penceresi,üstünde küçük bir minyatür tepeliği vardır. Türbenin etrafında sarıtaşlara sarılarak dolanan üzüm asmaları güzel ve hoş görünümünün yanı sıra, yaz mevsiminde kendisini ziyarete gelen konuklarına adeta üzüm ikram eder.
Türbenin anayola bakan bahçe kısmında yine Nevşehir’in bir dönemin de yaşamış,güzel ahlakı ile Nevşehir e mal olmuş şahsiyetlerin mezarlarını görmekteyiz.Bu mezarlar Hasan Emmi Türbesinin bahçesine Daha sonradan defnedilmiştir.(Demir Hoca,Saatçi Hoca,Kıratlı Hoca …bu isimlerden bazılarıdır.)
Bahçe içerisinde hayırseverlerce yaptırılan birde çeşme bulunmaktadır. Şehir içinden ve şehir dışından gelen bir çok insan türbe ziyaretlerinde dualar okuyup, şükür namazları kılarken bazılarıda ,mum yakarak ve bez bağlayarak dileklerde bulunurlar. Özellikle şehir halkı düğün ve sünnet konvoylarını bu türbe yolu üzerinden geçmesine önem verirken bu olay artık yörede gelenekselleşmiştir.
NEVŞEHİR'E HİZMET ETMİŞ GÜZİDE İNSANLAR. "ALLAH RAHMET EYLESİN"
Nevşehir İmamlarından (Saatçi Hoca) İbrahim Kozan ( 1881 - 1964 ) , Hüvelbaki Kıratlı Hoca Hacı Hafız Ahmet Efendi (1881 - 1947 ) Demir Hoca, H.Hazım Derin (1885 - 1973) ve Merhum Cennetlik Hoca Seyit Mehmet şuan Hasan Dede türbesi bahçesinde mezarları bulunmaktadır.
Ruhunu El Fatiha
ARAŞTIRAN VE DERLEYEN : Fikret Çapacı / FİB Ajans
ARAŞTIRAN VE DERLEYEN : FİB HABER/ Fikret Çapacı & İbrahim UYSAL