Geçmişte özellikle kadınların, çetene ile buğdayın tandırda kavrulup karıştırılmasıyla elde edilen "çedeneli kavurga" kültürü Nevşehir köylerinde hala yaşatılıyor.

Nevşehir'de “Kavurga” ya da yöresel dilimizle “Gavurga” çocukluğumuzun vazgeçilmez lezzeti, kış gecelerinin el yapımı çerezi. 

Türklerin Anadolu'ya göç ederken getirdikleri bir yiyecek kültürü olan kavurga, kışların çetin geçtiği Nevşehir il genelinde uzun kış gecelerinde çerez olarak tüketiliyor. 

Nevşehir'in vazgeçilmez çerezlerinden kavurga, çeşitli tohumların buğday tanelerine karıştırılarak kavrulması ile yapılan, besleyici özelliğiyle de dikkat çekiyor. Günümüzde Nevşehir'deki yerel kuruyemişçilerde de satışı yapılıyor...

Nevşehirliler bu tattan kolay kolay vazgeçmiyor! Yerli çerez: Kavurga

Son yıllarda neredeyse yok olan kavurga ya da kavurmaç, ters çevrilmiş kapta buğday, çetene gibi malzemelerin kavrulmasıyla elde edilen ve özellikle Nevşehir'de sevilen bir atıştırmalıktır.

"Hazmı kolay olmasının yanında vücut üzerinde anlık yorgunlukları engellediği ve bu soğuk kış aylarında vücudu soğuktan koruduğu için günümüzde hâlâ popülaritesini koruyan kavurga; her derde deva!

Nevşehir'de herkesin beğenerek tükettiği çerezi yapanlardan Çullarlı Hatice Avşar, kavurga yapımının büyük emek istediğini söyledi.

KAVURGA NASIL YAPILIR?

Nevşehirli Hatice teyzemiz kavurganın nasıl yapıldığını anlatıyor;“Önce buğdayları güzel bir şekilde carı carı yıkıyoruz, sonra gazanlarda gaynatıyoruz. 3-4 saat ateşte gaynatıyoruz. Gaynayan buğdayları gazandan çıkarıyoruz. Çıkardıktan sonrada damlarda seriyoruz. 2-3 gün kuruduktan sonra torbalara dolduruyoruz. Sonra büyük saclarla süpürgelerle karıştırarak gavuruyoruz. Kendir tohumlarını (çetene) önceden yıkıyoruz taşlarını ayıklıyoruz gurutuyoruz. Çeteneleri de aynı şekilde sürekli garıştırarak saçta gavuruyoruz.. Hepsi gavrulduktan sonra iç içe katıyoruz. Soranlara kavurgalık "bulgur gaynadıyok" diyoruz. Kışın soğuk günlerinde torun torba tüketerek afiyetle yiyok.”

Nevşehirli olupta Kuru yemişin atası "Kavurga" sevmeyen, hatta bilmeyen varmıdır acaba..?

Nevşehir'de ata yadigarı milli kuruyemişimiz kavurga bir de çedene ilave edeceksin kavrulunca sonra isterseniz kuru üzüm, kayısı, ceviz ve iğde al sana muhteşem bir lezzet en doğalından...

Kavurga Nedir?

Sözlük anlamı ile incelendiğinde kavurga, Türk kavimlerine özgü bir kuruyemiş çeşididir. Çoğunlukla buğday taneleri ve çeşitli bitkilerin tohumları kullanılarak yapılır. Nevşehir'de kavurga, özel yöntemlerle kavrulan ve çıtır forma kavuşan buğdaydan yapılan bir kuruyemişi ifade eder.

Çedeneli Buğday Kavurması (Eskilerin Çerezi) Tarifi

-Buğdayları elekten geçirelim, yani eleyelim. Üstte kalan irice olanları kullanacağız, ve eskiler bunları ya sacı ters çevirip kavururlar yada toprak kaplarda kavururlarmış ve çerez olarak yerlermiş. Misafirlerine ikram ederlermiş. Anneannelerimiz babaannelerizin eğlenceside buymuş, şimdi bunlarda unutulan tadlar arasına girdi ama yine sevenler ve bilenler yapıyor. Şimdi ise teflon tencerelerde veya tavalarda çok kolay yapılıyor bu işlem. Buğdayımızı teflon tencereye alalım ve sürekli karıştıra karıştıra kavurmaya başlayalım. Rengi dönünce içine çedeneyi yani biz merengiç deriz katalım, ve buğdayın rengi kahverengi olana kadar ve çedenelerden çıt çıt diye ses gelene kadar kavuralım. En son haspir tohumumuzu ekleyip genişçe bir tepsiye döküp soğutalım ve servis yapalım. Şimdi havalar soğuyor güzel olur, afiyet olsun.

Kavurga Hangi Yöreye Ait?

İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da yaygın şekilde tüketilen kavurga için Anadolu’nun tamamına ait olduğu söylenebilir. Nevşehir, Malatya, Sivas, Yozgat ve Erzurum gibi kışı sert geçen illerimizde yoğun şekilde tüketilmektedir.

Protein bakımından zengin içeriğe sahip olması ve zorlu kış şartlarında protein ihtiyacının çok olması nedeniyle soğuk illerimizde daha çok tanınır. Birçok kişi, Türkler’in Anadolu’ya yerleşmesi sırasında beraberlerinde getirdikleri bir tarif olduğunu düşünmektedir.

  • Kilo sorunu olanlar için ideal bir besindir.
  • Hazımsızlık problemi yaşayanlar için doğal ilaç durumundadır.
  • Mide ağrıları ve mide hastalıkları için oldukça yararlıdır.
  • Saçların köklerini kuvvetlendirerek daha sağlam çıkmalarına yardımcı olur.
  • Beden yorgunluğunu azaltır ve zihnin geliştirilmesine yardımcı olur.
  • Öksürüğün kesilmesine oldukça yardımcıdır.
  • Nefes darlığı, solunum yolları hastalıkları için oldukça başarılıdır. Böylelikle nefes açarak rahat nefes almayı sağlar.
  • Antiseptik özelliği sayesinde çok iyi bir mikrop öldürücüdür.
  • Böbreklerde taş ve kum bulununlar bundan faydalanabilir.
  • Göğüs ağrılarını hafifleterek, göğsü yumuşatır.
  • Hücrelerin yenilenmesini sağlayarak yaşlanmayı geciktirir ve kansere karşı koruyucudur.
  • Vücuttaki iltihapların temizlenmesi için savaşmaktadır.
  • Kan akışını hızlandırarak vücutta kan dolaşımını hızlandırır.
  • Antiseptik özelliği sayesinde yaraların kolay tedavi edilmesine ve kolay kapanmasına yardımcı olmaktadır.
  • Ayak terlemesini ve ayak kokusunu önlemeye yardımcı olur.

Video:Asım Durusu - Ürgüp Yeşilöz Köyü