Nevşehir’de Belediye Başkanlığı Yapan Yorgi Konstankilidis
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Nevşehir Belediyesi 1867 de kurulmuştur. İlk belediye başkanı Abdullah Bey’dir. Dört yıl sonra yapılan görev değişimi sonucu;1871 yılında Nevşehir Belediye başkanlığına Yorgi Konstankilidis getirilmiştir. Konstankilidis 1896 yılına kadar göreve devam ederek Nevşehir Belediyesi tarihinde en uzun süreli(yirmi beş yıl) belediye başkanlığı yapan kişi olmuştur.
1867 yılında Türk nüfus arasında okuma yazma oranının oldukça düşük olduğu ve eğitim durumları da dikkate alınarak Osmanlı Devleti’nin Nevşehir Belediye Başkanlığına Yorgi Konstankilidis Efendi’yi atadığı anlaşılmaktadır. Yirmi beş yıl görevde kalan Yorgi Konstankilidis’in Nevşehir Kale çevresine yerleşmiş şehrin su sorunu,eğitim sorunu ve diğer sorunları için yoğun çaba gösterdiği bilinmektedir.
Aynı yıllarda Giresun’da da aynı adı taşıyan bir belediye başkanı vardır.Yorgi Kostantinidi Paşa veya Kaptan Yorgi, 1885 ile 1904 yılları arasında Giresun Belediye Başkanlığı yapmış Osmanlı Rumudur(Wikipedi). Yorgi Paşa, Pontus yanlısı olarak bilinmektedir. Daha sonra Marsilya’ya giderek oraya yerleşmiştir. Nevşehir ve Giresun Belediye Başkanlarının isim dışında bir benzerliği ya da akrabalığı olmadığı anlaşılmaktadır.
Yorgi Konstankilidis’in ne zaman doğduğu ve ne zaman öldüğüne dair bilgiye henüz ulaşılamamıştır. Ancak yaşlılardan aktarılan bilgilere göre Konstankilidis döneminde Nevşehir’de yaşayan Türk,Ermeni ve Rum ahali arasında kardeşlik duygusunun egemen olduğu anlatılagelmektedir.Şehrin eğitim sorunun ciddi anlamda çözüldüğü anlaşılmaktadır.
Konya Vilayeti Salnâmesine göre; Ürgüp Belediyesi’nin kuruluş tarihi 1874’tür. Müslüman ve Rum 6 azadan oluşan ilk “Belediye Meclisi” nde yer alanlar: Reis Yesari Efendi, Aza Hacı Süleyman Efendi,Aza Ömer Efendi, Aza Süleyman Lütfi Efendi, Aza Nikola Ağa,Aza Üftad Efendi,Aza Kiryako Ağa’dır.
Nevşehir ve Ürgüp Belediye Meclislerinde Türk ve Rum nüfus dengesi korunarak atamalar yapılmıştır. Ürgüp’te belediye meclislerinde temsil edilmelerine rağmen Rum kökenli bir belediye başkanı olmamıştır.
Osmanlı taşra şehirlerinde belediye kurulması 8 Ekim 1864 tarihli vilâyet nizamnâmesiyle başlanmıştır. Daha önce belediye başkanı ve meclis üyeleri atama ile belirlenirken, ilk yerel seçimler 1930 yılında olmuştur. Bölgede ilk kurulan belediye ise Hacıbektaş Belediyesidir.
1924 Mübadelesi öncesinde Nevşehir’de yaşayan Rumlar, ‘Kahveci Dağı’ olarak adlandırılan dağın eteklerinde bir mahalle oluşturmuşlardı. Bugün halk arasında “Rum Mahallesi” olarak bilinen bölgede eskiden, Rum Baş, Rum Orta ve Rum Aşağı olmak üzere üç bölümlü bir Rum Mahallesi yer alıyordu. Karasoku Mahallesinde ise genelde Ermeni nüfus yaşardı.1924 Mübadelesi ile Rum ve Ermeni nüfus Türkiye’den ayrılmıştır. Ermeni nüfusun çoğunluğunun Fransa’ya, Rum nüfusun Yunanistan’a gittiği bilinmektedir.
Şemsettin Sami, Kamus-ül-Alam adlı kitabında 1870 yılında Nevşehir’de 8528 Rum, 469 Ermeni ve 29.194 Müslüman yaşadığını yazmaktadır.
Nevşehir Salnamesi 1914 salnamasine göre ise Nevşehir’de yaşayan nüfusun dağılımı aşağıdaki gibidir.
Nüfus : 21.536
Türk : 13.210
Ortodoks Rum : 7.306
Ermeni : 878
Ermeni Protestan : 87
Ermeni Katolik : 55
Kente ve insanlara hizmet eden herkes saygıyla anılmalıdır.
Nevşehir Kasaplar Çarşısı 1912 (Asımın Yeri-Thanasis Papanikolau,dan alıntı)
Nevşehir Belediye Başkanlığına düşen görevlerden birisi de; Nevşehir Kent Tarihinin ve belediye tarihinin yazılarak kitap haline getirilmesi ve kalıcılaştırılması olmalıdır.
Yararlanılan Kaynaklar
Wikipedi
Ürgüp Belediyesi Sitesi