Sizi Nevşehir'in görsel hafızası içerisinde yer alan koyunların ve keçilerin arka bacaklarında bulunan dört yüzlü kemikle oynanan “Aşık Oyunu” çemberine götürüyoruz.
Nevşehir'de geçmiş dönem çocuk oyunları içinde Aşık oyunu belki de babalarımız ve dedelerimizin çocukluk ve gençlik dönemlerinin en önemli sokak oyunlarından unutulmaz zevkli bir oyun çeşidiydi...
Aşık; Bir zamanlar çocukların en iyi oyun araçlarından biriydi.. Nevşehir'de aşık oynamayan çocuk yoktu.. Çömlekler dolusu aşığı olanlar bununla övünürlerdi...!
Peki bu oyun neyle nasıl oynanır ?
Aşık oyunu; tek aşık kemiği ile değil birçoğu ile oynanan bir oyundur. Oyunun temel amacı rakip oyuncuların kemiklerini kazanmak. Oyunun tek kuralı yoktur. Kemik sayısına göre, oyuncu sayısına göre, oynanma şekline göre farklılık gösterebilir. Aşık oyununun oynanışı ise oyuncuların farklı renklerindeki kemikleri ( genelde dörder kemikleri olur oyuncuların) 14 metre gebişliğindeki daireye kemikleri dizip tabiki her oyuncu eşit sayıda dairenin içine kemik koyucaktır. Aşık oyuncuları, dairenin dışından olmak şartıyla içerdeki aşık kemiklerini fırlatarak dairenin içindekileri çıkarmaktır. Çıkarılan kemikler başarılı atış yapan oyuncu tarafından kazanılır.
"Aşık atmak" deyimi nereden geliyor dersiniz?
Benle kimse aşık atamaz lafı dilimize bu oyundan girmiştir.
Aynı kibrit kutusu ile oynanan oyun kuralları geçerli idi.
Aşık kemiği yere atıldığı zaman eğer dik gelirse daha fazla sayı alınırdı.
Küçük baş yani koç, keçi, koyun gibi hayvanlarının arka sol veya sağ ayak bileklerinden çıkarılan dikdortgen şeklindeki dört farklı yüzeyi olan kemiğe aşık, bu kemiklerle oynanan oyuna ise aşık oyunu denir.
Aşık oyununda aşığın dik durması yada oturması. (Cuk)
Aşık oyunu koyun, kuzu ve keçilerin arka bacaklarından dizinde bulunan dört yüzlü kemikle oynanan tarihi bir Türk oyunudur.
Eski çağlardan günümüze gelene kadar Türklerin yayıldığı tüm coğrafi bölgelerde bu oyuna rastlamak mümkündür.
Oyun, toprak üstüne çizilen bir daire ve daire çapına, atış mesafesine paralel olarak oyuncular sırasıyla aşık kemiklerini dizerler.
Kura ile (yazı-tura şeklinde) belirlenen oyuncu, üç-dört m. mesafeye dikilir. Koç bacağından elde edilen, ve ağır olsun diye içine kurşun dökülerek ağırlaştırılan "şak" adı verilen aşıkla daire içine dizilen aşıkları hedef alarak atar. Aşıklardan biri veya bir kaçı çizgi dışına çıkarılmaya çalışılır.
Çizgiden dışarı çıkan aşık oyuncunun olur. Atış ıskalanıncaya kadar devam eder. Sırası gelen oyuna başlar. Aşıklar bitki boyaları ile boyanarak süslenir. Daha sonraları kemik yerine bilye misket ile oynanmaya başlandı. Nevşehir'de bir dönemin unutulmaz Aşık oyunu günümüzde ise bazı köy ve kasabalarda hala oynanmaktadır.
Aşık oyunu insan ilişkilerini, kişisel gelişimi, zeka gelişimini, kazanma ve kaybetmeyi aşık oyunun kazandırdığı kişisel gelişimi arttıran milli oyunumuzdur.
Foto: Mustafa Taşkın