NEVŞEHİRLİ SİSAM BEYİ KONSTANTİNOS VAGİANİS
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Sisam / Samos Beyliği ya da Sisam Prensliği, Osmanlı Devleti'ne bağlı beylik idi. 1820 de ada halkının talebiyle kısmi özerklik verilen Sisam Adası'na 10 Aralık 1832'de Sisam Beyliği adıyla tam özerklik tanınmıştır. Osmanlı Devleti, Sisam Beyi unvanını taşıyacak olan ada yöneticisini devamlı Rum ahaliden seçmiştir. Sisam Beyliği her yıl Osmanlı hazinesine 400.000 kuruş vergi vermekle mükellefti. Osmanlı Devleti'nin Balkan Savaşı'nı kaybetmesini takiben 1913 yılında Sisam Adası Yunanistan'a verilmiş ve Sisam Beyliği sona ermiştir. Sisam ya da diğer adıyla Samos ,Osmanlı Devleti’nden Yunanistan’ın aldığı son adadır.
1820'lerden 1913'e kadar olan dönemde Sisam adasının kendi bayrağı, bir Senato ve bir Temsilciler Meclisi içeren küçük bir Parlamento ile birlikte hüküm sürdü. Osmanlı Devleti sadece vergi alıyor ve bir Prens atıyor adanın iç işlerine asla karışmıyordu. Ödenen vergilere karşı ada halkının sık sık ayaklanmasına da tarih tanıklık etmiştir(Wikimedia,Commons).
Sisam (Yunanca'da Samos) Ege Denizi'nde, tarihte kurulan on iki İyon kolonisinden biridir.Aydın ili, Kuşadası İlçesi'nde bulunan Dilek Yarımadası'na oldukça yakındır. Kuşadası'ndan günlük işleyen birkaç seferle deniz yolunda yaklaşık 90 dakikada ulaşılabilen Sisam adasının görülmeye değer pek çok yeri vardır. Bunlar arasında antik kent, kente su taşıma amaçlı MÖ 6. yüzyıldan kalma tünel, Hera tapınağı, herkesin Türkçe konuştuğu Karaveli köyü vardır. Ayrıca Pisagor ve Aristarkus bu adada doğmuştur.
Sisam beyleri arasında çok sayıda Kapadokya kökenli Rum devlet adamı bulunmaktadır. Bunlardan birisi de Nevşehir 1846 doğumlu KonstantinosVagianis’tir. Osmanlı kendisini 7 Mart 1899-1900 yılları arasında Samos Prensi olarak atamıştır.
KonstatinosVagianis, İstanbul Üniversitesi’nde hukuk eğitimi görmüş ve aynı üniversite de Üniversitesinde Ticaret Hukuku profesörü olmuştur. Ticaret Hukuku alanında yayınlanmış bazı makaleleri mevcuttur. İstanbul’da Patrikhane danışmanlığı da yapmıştır.
Osmanlı tarafından Sisam Beyi olarak atanmasından sonra başlangıçta adanın Yunan nüfusu tarafından sevilirken daha sonra Sisam Ulusal Marşı ve Sisam Ulusal Bayrağını yasaklaması girişimi sebebiyle görevden ayrılmak durumunda kalmıştır (Wikipedia/Wikizer).
Daha sonra İstanbul’a dönen Vagianis, 1919 yılında Büyükada’da vefat etmiştir.