Ögle (Kaylule) Uykusu Nedir?
Eğer yeteri kadar uyumuyorsanız sürekli yorgun hisseder veya hasta olursunuz. Her ne kadar iyi besleniyor ve iyi spor yapıyor olursanız olun yeteri kadar uyumuyorsanız sağlığınız tehlikededir. Yapılan bilimsel çalışmalara göre gün içinde yapılanöğle uykusu beynin genel fonksiyonlarını olumlu yönde etkiliyor.
Araştırma sonucu elde edilen bulgulara göre gün içindeki öğle uykusu, geçici hafızanın uzun süreli hafızaya çevrilerek bilginin pekişmesini sağlarken geçici hafızayı da boşaltıp beyni yeni bilgilere hazır hale getiriyor.
Dini literatürde kay lüle ve kāile “dediğimiz bu uyku öğle sıcağının şiddetli olduğu gün ortasında uyuma” anlamına gelir. Hz. Peygamber’in kaylûleden, “güzel bir âdet” diye söz ettiği (Şîrûye b. Şehredâred-Deylemî, IV, 266), zaman zaman süt teyzesiÜmmüHarâm veya Enes’in annesi ÜmmüSüleym gibi yakınlarının evinde kaylûle yaptığı rivayet edilir (İbn Hacer, XI, 72). Yine Resûl-i Ekrem, gecenin bir bölümünü ibadet için ayıranların gündüz kaylûle yaparak geceye zinde girmelerini tavsiye etmiştir (İbnMâce, “Ṣıyâm”, 22)( TDV İslâm Ansiklopedisi 25. Cildsahf 83)
Rasulallah’ın(s.a.v.) bir sünneti olan ‘Kaylule’(Ögle ) uykusunun sağlığımıza birçok faydaları vardır
Öğle uykusu vücuda ne gibi yararlar sağlar?
Kişinin 24 saat içerisinde uykuya yatkın olduğu dönemlerden biri de öğle uykusu saatleridir. Öğle uykusu, en az gece uykusu kadar insan vücuduna yarar sağlar. Gece yeteri kadar uyumuş, gündüz de öğle uykusu uyuyan bir kişinin vücudu tazelenir, Erken Yaşlanmayı Önlerhücreleri onarırhafızayı kuvvetlendirirkolay kilo vermeye yardımcı olurperformansı artar, düşünme ve problem çözme yeteneği hız kazanır.
İnsan vücudu en çok hangi saat dilimlerinde uyku ihtiyacı duyar?
Gün içerisinde iki kez vücut ısısı düşer. Birisi sabaha karşı 03.00 sıralarında, diğeri ise öğleden sonra 14.00- 15.00 saatleri arasında olur. İnsanların öğle yemeğinin ağırlığına bağladığı bu rehavet dönemi, aslında vücudun uykuya en meyilli olduğu saat dilimidir. Bu saat aralıkları uykunun en kaliteli olduğu zamandır. Kaliteli uyku, insan vücuduna uzun süre uyumaktan çok daha fayda sağlar.
Genetik faktörlerin uyku üzerinde etkisi var mıdır?
Genetik faktörlerin uyku üzerinde büyük etkisi bulunur. Kimi insan 13-14 saat uyusa da uykusunu alamaz, kimi ise 4- 5 saatlik bir uykuyla günü zinde geçirebilir. Aynı şekilde uykuya dalma ve uyanma saatleri de genetik faktörlerden etkilenir. Bazıları geç saatte yatıp geç kalkmayı, bazıları da erken yatıp erken kalkmayı sever.
En çok kimler öğle uykusuna ihtiyaç duyar?
İmkânı olan herkesin öğle uykusuna yatması önerilir. Ancak özellikle çocukların öğle saatlerinde mutlaka uyumaları gerekir. Çocukluk çağında öğle saatlerinde alınan kaliteli uyku, beyin ve vücut gelişimi için büyük önem taşır. Burnu tıkalı olan çocuklar uykularını tam olarak alamadıkları için, vücutları tam gelişemeyebilir.
Öğle uykusunun süresi ne kadar olmalı?
Çocuklar yaklaşık 1-2 saat öğle uykusuna ihtiyaç duyar. Erişkinler içinse 15-20 dakika yeter. Ancak bazı insanlar geceleri dahi uyuyamaz. Bu tip insanlara öğle uykusu kesinlikle tavsiye edilmez. Çünkü gündüz saatlerinde kısa bir süre dahi uyusalar, gece uyumaları çok daha zorlaşır.
Birçok sıcak ülkede uygulanan ‘siesta’nın önemi nedir?
Pek çok Akdeniz ve Güney Amerika ülkesinde saat 14.00- 16.00 arasında ‘siesta’ uygulaması yapılır. Siesta, sıcak ülkeler için çok doğru bir uygulamadır. Öyle ki, öğle saatlerinde kişilerin yaşadığı yorgunluğu engellemek için, kısa süre de olsa uykuya ihtiyaçları olur. Bu uyku, kişilerin uyuşuk bir şekilde çalışacaklarına, uykularını almış dinç bir şekilde çalışmalarına ve çok daha verimli olmalarına neden olur.( Memorial Hastanesi Uyku Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Turan Atay)
Hüsrev ÖNDEGELEN