TOPONİMİ

TOPONİMİ

Polisonim : Grekçede polis, kent, şehir demektir. Antik dönem kent adlarında sonek olarak polise çok sayıda rastlıyoruz. Ancak bazı yerlerde polis eki değişmiş ''poli, bolu'' olmuştur.

Bolu

İnebolu

Gelibolu (Gallipoli)

Tirebolu

Safranbolu

Konstantinopolis

Nikopolis ( Niğbolu)

Yanbolu

Osmanlı coğrafyasında Rumel'de elden çıkmış topraklarda yer adlarında çok sayıda polis bulunmaktadır.

Grat : Slavcada şehir, kent anlamına gelir. Rus, Bulgar halklarınin dilinde İstanbul'un adı Çargrat'tır (Çar kenti). Petrograt ( St Petersburg), Titograt, Dimitrovgrat vb. Özellikle 2.Büyük Paylaşım Savaşı sonrasında Balkanlarda rejim değişiklikleriyle birlikte yer adlarında hızlı bir değişim görülmüştür.

Burgaz, Burgas : Kasaba anlamına gelen Burgaz'ı adalarda, Balkan Yarımadası kentlerinde görüyoruz.

Ökonim : Kişi adlarının bir kasabaya, kente verilmesine ökonim denir. Makedonya Kralı İskender'in adını taşıyan 23 kent bilinmektedir. Hatay'da İskenderun ( Alexandrette, Alexandria) , Mısır'da İskenderiye bunlar arasındadır. İran ve daha doğuda da Makedonya egemenliği döneminden kalma yer adlarına rastlıyoruz.

Romalı kumandan ve devlet adamı Sezar'ın adı da birçok yerde yaşamaktadır. Sezarea ( Mazaca, Eusobia) Kayseri'nin Küçük Asya Eyaleti döneminden kalma adıdır. Sezar'ı Almanlar Kayzer yaparak imparator anlamında kullanmışlardır.

Yeni Dünya kaşifi Kristof Kolomb'un adı da ( Cenevizli haritacının adı Güvercin anlamındadır)yaşamaktadır : Kolombiya.

Magellan

James Cook

Bering

Abel Tasman

Simon Bolivar

Bering

Louis

Victoria

Karl Marks

Lenin

Stalin

Tito

Dimitrov G M. 1882-1949.

Britanya'dan ayrılıp bağımsız devlet olarak ortaya çıkmada başrolde bulunan General George Washington'ın adı ABD'nin bir eyaletine ve başkentine verilmiştir.

Anadolu'da Bizans-Arap çatışmaları yüzlerce yıl sürmüştür. Emevi kumandanları Seyit Battal Gazi adlı yer adları Malatya ve Eskişehir'de yaşamaktadır. Abbasi Sultanı Harun Reşit'in adı Haruniye olarak Düziçi'nde görülmektedir.

Anadolu Beylikleri döneminde Paleokastro (eski kale) Karesi Beyliği'nin paytahtı idi (günümüzde Balıkesir). Umurbey, Umurgazi gibi... Alaaddin Keykubat'ın adı Alaiye -Alanya olarak günümüze ulaşmıştır.

Osmanlı padişahlarının adlarını köylerde, kasabalarda, kentlerde görüyoruz. Osmaniye, Orhaniye, Muradiye, Selimiye, Mahmudiye gibi. Rum olduğu halde Osmanlı Beyliği hizmetinde bulunan ve başarılı olan birçok kumandan Mihalbey, Mihalgazi , Mihalıççık adlarıyla yaşamaktadır.

Rumeli'de, Kafkasya'da, Ege Denizi'nde toprak yitirdikçe göçlerle Anadolu'da yeni köyler ortaya çıkmıştır. Kırım göçmenleri önce Dobruca'ya yerleştirilmiştir. Padişah Sultan Mecid dönemi olduğu için kurulan köyün adı Mecidiye olmuştur. Kabartay-Çerkes göçmenleri Sultan Aziz döneminde Uzunyayla'ya yerleştirilmiştir; Aziziye ortaya çıkmıştır (Günümüzde Pınarbaşı).

Padişahtan sonra gelen devlet adamı olarak sadrazamların, vezirlerin, beylerbeylerinin, valilerin adlarının da köylere, kasabalara verildiğini görüyoruz.

Cevdetiye

Dervişiye

Islahiye

Çanakkale'de Kemalyeri adı nereden gelmektedir? Gelibolu-Çanakkale Savaşlarında görev alan Kaymakam Mustafa Kemal Bey'in adı verilmiştir. Bağımsızlık -Kurtuluş Savaşımızda ordumuzun ayakkabı, çizme gereksinmesini karşılayan Eğin'in adı Kemaliye yapılmıştır. Hopa'da Kemalpaşa adı da böyledir. Bursa'nın Kirmastı beldesinin adı Mustafakemalpaşa yapılmıştır. İzmir'de Nif yine Kemalpaşa olmuştur. Antalya Selendi kasabasının adı da değiştirilerek Gazipaşa yapılmıştır.

Kurtuluş Savaşımızın ikinci büyüğü İnönü'nün adı da birçok yere verilmiştir. Malatya Yeşilyurt gibi. 1950 sonrası değiştirilenler de olmuştur.

Fevzi Çakmak

Kazım Özalp

Ali Çetinkaya

Saim Bey

Şahin Bey

Tufan Bey

Halit Paşa (Manisa Saruhanlı)

Hasan Uğurlu- Suat Uğurlu

TÜRKİYE KENTLERİNİN ESKİ ,YENİ, DEĞİŞTİRİLMİŞ ADLARI

Adana : Antiokheia ad Pyramos. Attanai. Adaneion. Antiokheia ad Sarum.

Adapazarı : Ada, Tığcılar.

Adıyaman : Hısn Mansur. Vadi ül-Leman (Güzel koyak).

Ahlat : Khlat (Ermenice),Hilat (Arapca), Khilat (Gr).Chelat (Batı kaynaklarında).

Akçaşehir: Dia, Diapolis. Günümüzde Akçakoca.

Akhisar : Thyateira, Thyatire, Thyatira, Pelopia, Apollonidea, Apollonie, Doedye, Doide.

Aksaray : Kurşaura, Archelais Garsaura, Colonia, Archaelais, Taxara, Aksera, Aksara, Darrüz'-Zafer, Darü'l Cihad.

Akşehir : Philomelion, Belde-i Beyza (Ar.), Ak şehr, Aşar, Ahşar, Ahşehir.

Alanya : Alaiye, Korakesion Coracesium, Golanoros Kondelor, Kalonoros.

Alaşehir : Philadelphia, Philadelphia, Neokasereia, Neokaiseria, Caesereia, Alaşar.

Amasra : Amastris.

Amasya : Ameseia.

Anamur : Anenurium, Anamur, Anemureon (Rumca).

Ankara : Ankyra, Ancyra, Ankora, Engürü, Anker, Ankas, Aghuridha, Enguriya, Acras, Beldet-i Selasil.

Antalya : Attaleia, Atalia, Atale, Adalin, Adalya, Ataliyye, Etaliyye, Sattalia.

Ayasulug : Ephese, Ephesos, Hagios, Theologos. Günümüzde Selçuk.

Aydın : Heliopolis, Uentheia, Seleuceia, Antiocheia, Polyontheia, Arymna, Kaisareia, Caesarea, Trales, Tralleis, Güzelhisar, Aydıngüzelhisar.

Ayıntap : Beda, Bida, Diba, Diva, Siba, Daba, Heba, Tulub, Dolicheunus, Doliche, Doluk, Düllük, Telük, Telupa, Hatap, Hamtap, Teluch, Dolikhe, Ayıntap, Gazi Ayıntap, Gaziantep.

Ayvalık : Kidoniai.

………………………..