Kapadokya Üniversitesi’nin öncülüğü ve ev sahipliğinde 19-21 Eylül 2024 tarihlerinde Mübadele’nin 100. Yılında Türk-Yunan Nüfus Mübadelesini Yeniden Düşünmek kongresi düzenlenecek.
Başlangıç Tarihi: 19.09.2024
Saati: 09.00
Yerleşke: Kapadokya Yerleşkesi
Yapılacağı Yer: Mustafapaşa Yerleşkesi
Lozan’da yürütülmekte olan barış müzakereleri kapsamında 30 Ocak 1923 tarihinde Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan bir sözleşme ile barış ve ulus inşa süreçlerinin bir parçası olarak tarihin ilk zorunlu nüfus mübadelesinin yapılmasına karar verildi. Kimi istisnalar hariç Yunanistan’da yerleşik Müslüman Türklerle, Türkiye’de yerleşik Rum Ortodoksların zorunlu olarak yer değiştirmesine dayanan Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi’nin sonuçları yalnızca imzacı iki ülke ile sınırlı kalmadı. Bu uygulamanın bölgesel ve dünya çapında iktisadi, siyasal, toplumsal ve diplomatik çok boyutlu etkileri ve günümüze uzanan sonuçları oldu. Nüfus mübadelesinin Türkiye’de, Yunanistan’da ve uluslararası düzlemde ortaya çıkardığı sonuçlar, akademik çalışmaların konusu olmayı artarak sürdürmektedir. Çağrısını yapmakta olduğumuz uluslararası kongre, hem bu ilginin bir parçası olmak hem de bu ilgiyi nitelikli tartışmalarla derinleştirme girişimi olarak kurgulandı.
Günümüzde Nevşehir’in Ürgüp ilçesine bağlı bir yerleşim olan ve Kapadokya Üniversitesi’ne ev sahipliği yapan Mustafapaşa yani tarihî Sinasos, gerek Mübadele öncesindeki gelişkinlik ve zenginlik düzeyi, gerek toplumsal yapısının sergilediği kendine has özellikleri ile mübadelenin yarattığı kırılmanın yoğun şekilde hissedildiği ve net bir biçimde gözlemlenebildiği yerleşimlerden biridir. Kongre, Sinasos ve Kapadokya’ya odaklanacak olmakla beraber mübadelenin daha geniş ölçekteki etkilerini de mercek altına almayı hedeflemektedir. Kongrede ele alınacak temel sorunsallar şunlardır:
-
Bu topraklardan zorunlu göç ile ayrılanların ve yine zorunlu göç ve iskân ile bu topraklara yerleşenlerin mübadele öncesi ve sonrasındaki deneyimleri,
-
Mübadele’nin Sinasos’taki sosyokültürel, iktisadî ve mekânsal etkileri,
-
Kapadokya’da Mübadele’nin deneyimlenişi ve çok boyutlu etkileri,
-
Öncesi ve sonrasıyla Mübadele’nin yarattığı kopuşun nasıl hatırlandığı yahut hangi açılardan unutulduğu,
-
Yerel kimliklerin Mübadele sonrasında nasıl yeniden kurulduğu ve ulusal kimliklerle nasıl ilişkilendiği,
-
Mübadele’nin kültürel mirasa etkileri,
-
Mübadele’nin ulusal ve uluslararası etkileri
Kongrenin öncelikli amacı; çeşitli disiplinlerden akademisyen ve uzmanların biraraya gelmesi suretiyle bu başlıkların derinlemesine analizinin yapılması ve mübadele pratiğinin yerelde hayat buluşunun ortaya çıkardığı sonuçların ulusal ve ulus-ötesi düzlemlere yansıtılması olacaktır.
Sinasos’tan ayrılanların anılarında aktardıklarına göre mübadele kararı yerleşime Ağustos 1924’te bildirilmiş ve günlüklere “bugün, 2 Ekim 1924, anavatanımızdan temelli ayrılıyoruz” notunun düşülmesiyle Sinasos terkedilerek nüfus mübadelesi bilfiil uygulanmaya başlanmıştır. Mübadelenin bölgeye etkisi yapılan iskânla sürmüş, her iki ülkede de mübadeleye tabi olarak yerinden edilen nüfusun ve onları takip eden kuşakların bu tarihsel kırılma ile belirlenen öyküleri yazılmaya devam etmiştir. Kongre, Kapadokya Üniversitesi’nin öncülüğü ve ev sahipliğinde üniversitenin merkezini de teşkil eden Mustafapaşa Yerleşkesi’nde, mübadelenin bölgede uygulanmaya başlanmasının 100. yılına denk gelen 19-21 Eylül 2024 tarihlerinde gerçekleşecektir. Kongre dili Türkçe ve İngilizce olacaktır.
Kongre katılımcılarının, tebliğlerin tam metinlerini 15 Ekim 2024 tarihine kadar düzenleme komitesine iletmeleri gerekmektedir.
Sunulan tebliğler, Kapadokya Üniversitesi tarafından kitap haline getirilerek dijital ve basılı olarak yayımlanacaktır.
Öte yandan, MÜBADELE'NIN 100. YILI ANMA PROGRAMI 20 EYLÜL 2024 SAAT 19:30'da Ürgüp Şölen alanında düzenlenecek.
Mustafapaşa Belediyesi'ne, Yunan ikona sanatçısı Dimitrios Katsikas-Kappadokis tarafından hediye edilen görsel.