Kuyulutatlar Köyü, Nevşehir’in güneyinde, Niğde sınırında, yaklaşık 1200 nüfuslu bir köydür. Köye, bağlı olduğu Derinkuyu ilçesinden ve Acıgöl ilçesinden geliş gidiş mümkündür. Ancak yaygın olarak Derinkuyu ilçesi üzerinden ulaşım sağlanmaktadır. Köyün Derinkuyu ilçe merkezine uzaklığı 17 kilometredir.
Köyün, jeolojik yapısı dikkat çekicidir.
Kuyulutatlar Köyünün güney yönü hariç, diğer yönleri tepe ve belenlerle çevrilmiştir. Köyün güneyinde Niğde’ye bağlı Kayırlı ve Gösterli Köyü vardır.
Doğusunda ve bağlı olduğu ilçe Derinkuyu istikametinde Suvermez Köyü ve Yazıhüyük Kasabası vardır. Kuyulutatlar’ın batısında, Acıgöl ilçesine bağlı Kurugöl Köyü vardır. Kuzeyinde ise Derinkuyu’nun köylerinden Doğala köyü bulunmaktadır.
Kuyulutatlar Köyü, Derinkuyu istikametinden Nenezi Dağı yönüne devam eden eski yol güzergâhı üzerinde kuruludur. Köyün batısında, Nenezi Dağı çıkışında yer alan tarlalarda (P35/ 06) ve bu yolun solunda yükselen kayalıklar üzerinde (P35/07) Geç Klasik dönemlere tarihlenebileceki ilginç çanak çömlek (Şek. 3) yoğunlukları izlenmiştir.
Kuyulutatlar Köyü civarında Kuvaterner yaşlı bazaltik lavlarla, stromboliyen tipi cüruf konileri ve lav akıntıları gözlenmiştir.
Kuyulutatlar köyünde 'imece' geleneği yaşatılıyor
Tarihi hakkında kesin bilgiler bulunmayan bu şirin köyde kadim bir yardımlaşma geleneği olan imece usulü, günümüzde de halen devam etmektedir. Nevşehir'in Derinkuyu ilçesine bağlı Kuyulutatlar köyünde kadınlar soğuk kış günlerinde, sıcak tandır başında imece usulü ekmek pişirme geleneğini yaşatıyor.
Köyde özellikle soğuk ve yoğun kar yağışının etkili olduğu kış günlerinde, yazın tarla işlerinin yanı sıra kışı daha rahat geçirebilmek için reçel gibi kışlık yiyecekleri yapmak için de bir araya gelen kadınlar, yıllardır ekmeklerini de kendileri hazırlıyor.
Köy 1926 yılından beri aynı adı taşımaktadır.
Köyün adı "Tat" kelimesinden türediği tahmin edilmektedir. Osmanlı da Tat resmi yazışmalarda farklı anlamlarda kullanılırdı. Birincisi bir aşiret cemaatin adıdır. 1572 tarihli bir belgede ise Bozok bölgesinde (Yozgat civarı) Tat yörüğünden bahsedilir. Yörükler, göçebe olan, çoğunlukla Anadolu dağlarında ve kısmen Balkan Yarımadası'nda yaşayan Oğuz kökenli bir Türk alt grubudur. Öte yandan Anadolu'nun farklı bölgelerinde Tat ismini taşıyan köyler vardır. Bunlar muhtemelen Osmanlı öncesinde kuruldu. Ankara, Sivrihisar, Dinar ile Konya Sille'ye bağlı Tat köyü, Nevşehir'in Tatlarin köyüde Kuyulutatlar gibi bu isimler arasında gösterilebilir. Bir başka Osmanlı belgesinde ise Tat, bir taifenin adıdır. Sonuç olarak Tatlar Osmanlı'da sünni islam ve sultana biat noktasındadır. Köyün tarihi ile ilgili ciddi bir çalışma yapılmamıştır.
Şebeke suyu bağlanmadan önce, köyün içme ve kullanma suyunun kuyulardan sağlanması nedeniyle köyün adının Kuyulutatlar olarak kalıplaştığı kabul görmektedir.
"TATLAR "ADINI TAŞIYAN KÖYLER İLE BAĞLI BULUNDUKLARI YERLER ŞÖYLEDİR:
Sıra No: Köyün Adı : İlçesi : İli :
1- Kuyulutatlar Derinkuyu Nevşehir
2- Tatlarin Acıgöl Nevşehir
3- Kullar-Tatlar Nurhak Kahramanmaraş
4- Büyüktatlar Afşin Kahramanmaraş
5- Küçüktatlar Afşin Kahramanmaraş
6- Tatlar Sincan Ankara
7- Tatlar Gerede Bolu
8- Tatlar Merkez Bolu
9- Tatlar Altındağ Ankara
10- Tatköy Korkuteli Antalya
11- Tat Köyü Yıldızeli Sivas
12- Tat Köyü Selçuklu Konya
TUİK tarafından açıklanan 2023 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçlarına göre,
Kuyulutatlar Köyünün Nüfusu: 1.095
Nevşehir'in Derinkuyu ilçesine bağlı Kuyulutatlar Köyünden daha önce hiç görmediğiniz muhteşem drone görüntüleri...
Drone-Foto: Salih Karakollu