NİÇİN ORUÇ TUTARIZ?
İbadet; Allah'ı anmak, O'na saygı göstermek ve O'nun bize verdiği sayısız nimetlere karşı şükran borcumuzu yerine getirmek için yapılan tutum ve davranışların tümüdür. İbadet, öncelikle Allah emrettiği ve O’nun yüce Rızasına nail olmak için ifa edilir. Bu konuda Rabbimiz şöyle buyurmuştur: "Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize kulluk edin." (Bakara Suresi, 21) Oruç ibadetide içerisinde birçok hikmeti barındıran Yüce Rabbimizin İlahi buyruklarındandır.
Bu hikmet ve faydaları şöyle özetlemek mümkündür:
1-Oruç bütün ibadetlerde olduğu gibi Allah’a İtaat ve İbadettir: Oruç, İslam’ın beş temel esaslarından ve beden ile yapılan ibadetlerden biridir. Bu ibadeti yapan bir Mü’min, öncelikle Allah’a itaat ve ibadet etmekle, “Takva” ya erer.
2-Oruç, bedenlerin zekâtıdır: Zekât malı temizlediği gibi, oruç da bedenleri temizler. Bilindiği gibi temizlik maddî ve manevî olmak üzere ikiye ayrılır. Oruçlu bir Mü’minin bir taraftan ruhu ve kalbi temizlenir. Oruç sayesinde günahlarından arınarak kendini hafif hisseder. Diğer taraftan da günah ve isyan bataklıklarından kurtularak âdete melekler gibi olur. Hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur:
“Her şeyin bir zekâtı vardır. Bedenin de zekâtı da oruçtur(İbniMâce, Sıyam,44,(hadis, 1745,).
3-Oruç vücut için en güzel bir sıhhat kaynağıdır: Çalışan her varlığın dinlenmeye ihtiyacı olduğu gibi, midenin ve diğer iç organların da dinlenmeye ihtiyacı vardır. Oruç ibadeti, bu dinlenmeyi sağlamak suretiyle onlara sıhhat kazandırır. İşte bunun için Rasulüllah (a.s.) şöyle buyurmuşlardır: ”Oruç tutunuz ki, sıhhat bulasınız.” (Süyûtî, el-Câmiu’s-Sağîr, 2/312)
4-Oruç nefsi terbiye ettiği gibi ahlâkı da güzelleştirir: Oruç, nefsani, şehevi ve şeytani arzuları kırarak kötülüklere engel olur. Günahlardan uzaklaşan kimsenin ise, ahlâkı güzelleşmiş olur. Bunun içindir ki Sevgili Peygamberimiz (sav): Gençler, içinizden evlenmeye gücü yeten evlensin. Zira evlenmek gözü haramdan daha çok, koruyucudur. Gücü yetmeyen ise oruç tutsun, çünkü orucun şehveti kıran bir özelliği vardır. (Buhârî, Nikah, 3/4678) NOT: Bu hadiste tutulması emredilen oruç, nâfile oruçtur, farz olan Ramazan orucu değil.
5-Oruç, insana sabır gibi çok yüksek bir alışkanlığı kazandırır: Oruçlu kimse imsakten (sahurdan) iftara (akşama) kadar yeme-içme ve şehvetten kendini korumak suretiyle bir nefis mücadelesi yapmış olur. Bu ibadeti ancak sabırlı kişiler başarabilirler. Sabrın ise dinde çok büyük bir yeri vardır. Cenab-ı Hak Kur’an-ı Kerim’de: “Ancak (Allah yolunda) Sabredenlere mükafatları hesapsız olarak verilecektir.” (Zümer, 39/10) buyurdu. Diğer bir ayette: ”Allah(ın rahmeti) sabredenlerle beraberdir” (Bakara, 2/153) buyurdu.
6-Oruçlunun Uykusu İbadettir: “Oruçlu, yatağı üzerinde uykuda bile olsa ibadet halindedir.” (Feyzu’l-Kadir, 4/231, hadis, 5125)
7-Oruç, insanda şefkat ve merhamet duygularını geliştirir: Oruç tutan bir Müslüman, açlık ve susuzluğu nefsinde tatmakla ihtiyaç içerisinde bulunan fakir ve yoksulların halini anlamış olur. Böylece kendi sinde fakir ve yoksulluk çekenlere yardım etme fikri medyana gelmiş olur. Allah’ın kullarına merhamet etmek ise İslâm Dini’nin emrettiği çok yüce bir vasıftır. Efendimiz sav: ”Siz yeryüzündekilere merhamet ediniz ki, gökteki (melek)ler de size merhamet etsinler.” buyurdular (EbûDâvûd, Edeb, 66, h. 4941)
8-Oruç, insanın kalbinin incelmesine, rikkatleşmesine ve yufkalaşmasına sebep olur. Zira Allah katın da insanların en makbul olanları gözü yaşlı, yaratıklara kalbinde şefkat ve merhamet duygusu besleyen insanlardır.
9-Oruç Cehennem Ateşi ve Dünya Kötülüklerine Karşı Bir Kalkandır: Efendimiz (sav) “Oruç tutun. Şüphesiz ki oruç, cehennem ateşine ve dünyanın kötülük ve musibetlerine karşı kalkandır. ”buyurdular (Feyzu’l-Kadir, 4/212, hadis, 5059)
Kişiyi haram ve kötülüklerden korumayan oruç amacına ulaşmamış demektir. Peygamberimiz bu hususu şöyle dile getirmiştir: “Kim yalan sözü ve yalan ile işyapmayı bırakmazsa Allah’ın onun yemesini ve içmesini terk etmesine ihtiyacı yoktur” (Buhârî, “Savm”, 8)Nitekim Peygamberimiz (sav), “Nice oruç tutanlar vardır ki onların oruçtan nasipleri sadece aç ve susuz kalmalarıdır. Nice geceleri namaz kılanlar vardırki onların namazdan nasipleri sadece uykusuz kalmaktır” (İbnMâce, 21) buyurmuştur. Dolayısıyla oruç tutan insan yalan, yalancı şahitlik, gıybet, iftira, hile, aldatma, kötü söz ve benzeri davranışlardan uzak iş veişlemlerinde, söz ve sözleşmelerinde, alım ve satımlarında dürüst ve dosdoğru olmalıdır.
Rabbimizin bütün emirlerinde bizim için nice hikmet ve faydalar vardır. Ama biz ibadetlerimizi bu faydalar için değil, Onun emrini gözeterek ve rızasını umarak yaparız.
Hüsrev ÖNDEGELEN
