ANDAVAL-LI NEDİR, KİMDİR ?
Andaval nedir? Bir yer adı mı, bir kişi adı mı?
Andavallı nedir, kime denir?
Çarşıda pazarda uyanık olmak gerekir. Kolayca aldatılanlara verilen ad nedir?
Özellikle yatılı okullarda saflığını hemen belli edenlere binbir oyun oynanır; kimdir onlar?
..................
Andabilis Roma İmparatorluğu'nun Küçük Asya Eyaleti'nde bir yerdir. Niğde'nin hemen kuzeyinde Gölcük'e doğru giderken içinden geçilir. Kristalize kireçtaşları hemen dikkati çeker, bunlara mermer diyoruz. Roma hipodromlarında güçlü, kemiği sağlam , gösterişli atlar nereden götürülürmüş. İşte sularında kireç olduğu için iskeleti sağlamlaştırdığı için Andabilis'in atları ünlüymüş ve tüm Roma coğrafyasında yeğlenirmiş onlar.
Peki, atları böylesine görkemli, bastığı yeri titretirken, Andabilis insanları neden saf olarak tanınıyor acep? Efsanelerde, öykülerde, masallarda kronoloji önemini yitirir. Hangi dönemde geçmiştir, bilinmez ve pek de önemi yoktur. Andabilis bir yol üzeri ...Orta Anadolu'yu Çukurova'ya, Arap diyarına bağlayan en önemli yol buradan geçiyor. Kervanlar ardı ardına...Andabilis'te han, kervansaray da yok. Netmeli, neylemeli? Yolcuları konuk almalı . Her ev, durumuna göre üçer beşer konuk ağırlamağa başlıyor. Bir böyle iki böyle derken, halk işine gücüne bakamaz oluyor. Evde konuk varken tarlaya, bağa bahçeye gitmek olmaz; kınanır. giderek yoksullaşıyor halk, konuk gelse de ikram edecek bir şey de kalmıyor. Andabilis halkı bıkmış usanmış; değil konuğa, kendilerine aş yok artık burada...Birer ikişer dağılıyorlar. Aileler parçalanıyor. Kimisi Nikida'ya gidiyor, kimisi Kilikya'ya...Ve Andabilis yıkıntılaşıyor, tapınağı bile ortadan kalkmaya yüztutuyor...
Konukseverliğinin mükafatını böyle alıyor Andabilis halkı.
Roma'nın, Bizans'ın Andabilis'i günümüzün Andaval'ıdır.
Ve Andaval'ın adı da akça kayalarından ötürü Aktaş olmuştur; artık az nüfuslu küçük bir köydür...
