MUŞKARA ADININ TARİHÇESİ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Muşkara adının ne demek olduğu ya da nereden geldiğine dair net tarihi tespitler mevcut değildir. Bazı tarihsel olaylar, kabileler ve göçler yorumlanarak Muştab ve Muşkara adına ulaşılmaktadır. Muşkara adının Anadolu’da yaşayan Muşkiler kavminden kalmış olması büyük bir olasılık olarak görülmektedir.Zira Muşkara’nın ilk adı olan “muşkab” sözcüğünün Türkçe bir karşılığı yoktur.
Tarihçi Heredot’a göre; Hattiler, Hititler,Kimmerler, Luviler,İskitler, Asurlar,Frigler ve Medler Trakya’dan önce Ege’ye gelmişler daha sonra da Kızılırmak’ın kavis yaptığı, Venessa(Avanos)Nyssa,Muşkab(Nevşehir) bölgesine yerleşmişlerdir. Muşkab bölgesinin Tevrat’ta adı geçen Muşkilerin/Muşeler(Frigler bir kolu) yerleşim yeri olması da muhtemeldir (N.Çiftçioğlu).
Boğazkale’yi ortaya çıkaran Yazar Hugo Vinckler Muşki Kralı Mita ile Yunan Efsanelerinde adı geçen Midas’ın aynı şahsiyetler olduğunu iddia etmiştir. Kapadokya Bölgesinde yaşayan Tabal Krallığının da Muşkilerle yakın dönemlerde yaşadıkları anlaşılmaktadır. Tabal, Kapadokya olarak tanımlanan Kayseri, Niğde, Nevşehir ve Aksaray illerini kapsayan bölgeyi içermektedir. Halen Gökçetoprak ve Ovaören köylerinde Tabal Krallığına ait kazı çalışmaları devam etmektedir.
“MÖ 9. yüzyıl başlarıyla MÖ 8. yüzyıl arasında Asur baskılarıyla batıya doğru hareket eden Muşkiler’in daha önce Ege Göçleri ile Anadolu’ya gelen halklarla birleşmiş olmaları büyük bir olasılıktır. Daha sonra Orta Anadolu’da Frigler’in egemenlikleri görülmektedir ki, bu da Muşkiler’in doğudaki etkinlikleri ile aynı zamana denk gelmektedir. Büyük bir olasılıkla uzun bir süre Batı ve Orta Anadolu’da kalan ve Frigler olarak tanınan Trak budunları bu bölgenin yerel kültürleriyle şekillenmiştir”(Arkeonews 10 Mart 2024).
Muşkiler Tunç ve Demir Çağı dönemlerinde Anadolu'da yaşamış, Asur kaynaklarında ve geç dönem Luvi hiyerogliflerinde görülen ama Hitit kaynaklarında görülmeyen bir halktır. Bazı tarihçiler Muşkilerin Yunan kaynaklarında adı geçen Moshiler ile aynı halk olduğunu ve Meshetili bir Gürcü halkı olduğunu iddia etmiştir(Wikipedi).
Tarihçi Charles Texier’e göre; 12. yüzyıl sonlarına doğru, yani Selçuklular zamanında, Nissa şehri halkı yavaş yavaş şehirden ayrılarak, başka bir yere göç etmişlerdir. Çevre ile ilgili bilgi veren tarihçiler, bu yeni göç yerinin Muşkara olduğunu yazarlar.
Yazar Ömer Nevsuhan Çiftçioğlu’na göre “Muştab” ve “Muşki” adlı yerleşimyerleri daha sonra Nyssa adını almıştır. Muşkara Osmanlı döneminde Uçhisar Nahiyesine, Ürgüp Kazasına bağlı bir köy iken daha sonra Nevşehir adını alarak kaza yapılmıştır.
Yararlanılan Kaynaklar
Faruk Güçlü: Nevşehir İlinde Kavimler Göçü Tarihine Kısa Bakış, Ürün Yayınları,2021
Ömer Nevsuhan Çiftçioğlu; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın Akrabaları; Nevşehir Dergisi , Nisan 2007
Wikipedi
