Muşkara’dan Nevşehir’e Nüfus Artışı
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Eski adı Muşkara olan Nevşehir Osmanlı döneminde tarım ve hayvancıkla geçinen küçük bir köydür. O dönemde bağcılıkta önemli bir gelir kaynağıdır.
1518 Tahrir Defteri kayıtlarına göre Uçhisar’a bağlı Muşkara Köyü’nde 86 hane ve 15 bekardan oluşan 450 kişi yaşamaktadır.1530 yılında da aynı nüfusun olduğu anlaşılmaktadır.
1584 yılında 185 vergi mükellefi vardır. Bunların 46 sı Müslüman,139 u Gayrimüslimdir.
Damat İbrahim Paşa’nın sadrazam olmasından sonra Nevşehir’in köyden kasaba statüsüne doğru yol aldığı görülmektedir. Bu dönemde Boynu İnceli Türkmenleri’ne bağlı cemaat veya oymak ahalisi içinde 800 hanenin seçilerek Nevşehir’e, diğer kalan grupların ise Nevşehir bölgesinde teşkil edilen köylere yerleştirilmesine karar verilmiştir.
“Şehir evi” veya “şehirli” olarak Nevşehir’e yerleştirilecek Boynu İnceli Türkmenleri’ne mensup çeşitli göçebe grupları yirmi beş civarındaydı. Bu gruplar arasında dikkati çeken en önemli özellik “mahalle-i oymak-ı Boynu İncelü”, “mahalle-i oymak-ı Sıdıklu, mahalle-i oymak-ı Kürt Mahmadlu, mahalle-i oymak-ı Turasanlu, mahalle-i Arzmanoğlu an-oymak-ı Dânişmend, mahalle-i Şah Nazaroğlu an-İfrâz-ı oymak-ı Dânişmendli, mahalle-i oymak-ı Herikli, mahalle-i oymak-ı Kütüklü” olmasına önem verilmiştir.Nevşehir’e yerleştirilen ailelerin tekrar köylerine dönmemeleri için kısıtlayıcı önlemler getirilmiştir.
Nevşehir’e yerleştirilecek göçebe gruplarının tespit edilmesinin ardından bunlara ev inşa edecekleri arsalar verilmiştir. Vergi muafiyetleri tanınmıştır. Şehrin kurulduğu yerin ev için yeni arsa üretmeye pek uygun olmaması sebebiyle şehirle Nar köyü arasındaki kesim de iskâna açılmıştır. Şehrin vakıf statüsünde olmasından dolayı ev inşa edecek kimselerden arsa bedeli olarak yılda bir defa 1,5 kuruş icar(kira) bedeli alınması ve arsanın mülkiyet üzere tasarruf edilmesi kararlaştırılmıştır(TDV Ansiklopedisi).
