AVANOSLU MÜZİSYEN BEHZAT ÜVEZ
Doç. Dr. Faruk GÜÇLÜ
Aslen Avanos’tan Ankara’ya göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak 02.05.1959 yılında Ankara’da doğdu. İlk, orta, lise eğitimini Ankara tamamladı. Ankara Gazi Lisesi’nden sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden 1982 yılında mezun oldu.
Sanatçı, müziğe ilk adımını 1971'de Ankara’da Halkevleri Türk Halk Müziği korosuna seçilerek attı. Yüksek öğrenimini Mülkiye'de görmüş olmasına rağmen müzikten kopmayan Üvez, 1976'da sınavla girdiği Devlet Halk Dansları Topluluğu'nda katıldı. 10 yıl burada görev aldı.28 Yaşından sonra 1987 yılında Hollanda’ya yerleşmişti.1989 yılında Marjolien Bouwense ile evlendi ve bu evlilikten bir oğlu ve bir kızı oldu. Hollanda'nın Gröningen şehrinde yaşadı.1190 başlarında “Orient Ekspress”isimli bir grup kurarak “Kara Tren” vb gibi albümler yaptı.
Sanatçı değişik kültürlerden harmanladığı albümleri ile yaptığı bir çok yurtdışı turnelerinden sonra asıl aradığı müzik duygu ve heyecanını Hollanda da tanıştığı müzisyen arkadaşları ile Doğu müziklerini batı müzik kalıpları ile birleştirerek müzikte yeni bir akım başlattı.
Bir çok dünya ülkesinde sayısız projeler turlar ve konserler vermiştir. Türkiye’nin en uzun soluklu Akbank Caz festivali için dokuz günde dokuz ayrı şehirde(Kars,Ankara Kayseri, Adana, Gaziantep , Eskişehir, Bursa, Çanakkale, İzmir)dokuz konser vermiştir. Hollanda’nın Groningen şehrinin müzik okulunda dünya müziği bölümünde öğretmenlik ve yöneticilik yapan Behsat Üvez’e müziğe ve dünya kültürlerine yaptığı katkılarından dolayı Hollanda Kraliyeti tarafından 19 aralık 2011 tarihinde Şövalye ünvanı verilmiştir.
İyi bir solistliğin yanı sıra, bağlama, cura, tar, kabak kemane, keman, cümbüş, mandolin ve çeşitli vurmalı çalgıları çalan Behsat Üvez, daha çok Türk, Balkan ve Akdeniz müziğinde uzmanlaştı.
Şubat 2011'de akciğer kanseri olduğunu öğrendiğinde, müzikten kopmayı hiç düşünmedi. Müzikten ve "seni solumak, seni yaşamak, bir ömrün de ötesi" ifadesiyle dile getirdiği Galatasaray sevgisinden aldığı ilhamla, aktif müzik hayatına ara vermeden devam etti. Bu süreçte, Barana'nın Xenopolis - Barana feat. Ceylan Ertem ve Elektro Shaman projeleri kapsamında Türkiye ve Dünya'nın farklı şehirlerinde çok sayıda konserde sahne aldı.
2011 yılında Radyocazkolik söyleşisinde “Geleneksel Barana, Anadolu’da birlikte müzik üretilen bir laboratuvarın adı. Balıkesir Dursunbey taraflarında hala ve artık folklorik değeri ile sürdürülmeye çalışılan bir gelenek. Müzik, dans ve şiirlerle dolu bir gecenin adı. Büyük bir hiyerarşi söz konusu ama amaç birlikte üretmek. Asya’da da var bu gelenek hala ve bir çeşit jam session aslında. Caz ile Hollanda da karşılaştım aslında. Türkiye’de Türk müziği ile çok daha ilgiliydim. Burada yepyeni müzisyenlerle ve anlayışlarla karşılaşınca artık farklı bir dünyayı fark ettim. Çalabildiğim aletlerle kendi müziğimi yapmak istedim. Bana en büyük kucağı açan da tabii ki caz ve cazcılar oldu. Doğaçlama mayamda olan bir şeydi. Türkiye benim için Galatasaray, tatiller ve nostaljiden ibaret artık.”(15 Mart 2011 Radyo Cazkolik)
Behsat Üvez, 2002'den beri klarnetçi Steven Kamperman ile birlikte dünya caz topluluğu Barana’nın sanat yönetmenliğini yapıyor. Birlikte Modes et Maqams (2009, hurdy gurdy virtüöz Valentin Clastrier ile), Sarap, Xenopolis ve Türk müziğinin ham Asya kökenlerinden esinlenen Elektro Shaman'ın 2012 baskısı gibi çeşitli ilerici projeler ürettiler.
Behsat Üvez Radikal Gazetesi söyleşisinde ise;“Steven (Kamperman) ile 1989-2002 yıllarında Global Village Orchestra’da birlikteydik. 11 farklı ülkeden ve farklı altyapıları olan müzisyen vardı orada. Steven free caz geleneğinden gelmişti ve bizim müziğe karşı inanılmaz bir merakı vardı. 2002’de Music Meeting festivali kapanışı için özel kompozisyon görevi aldığımda hemen onu aradım ve birliktelik orada başladı. ilk olarak Barana’nın dokuz kişilik ilk grubunu oluşturup Barana&Co adıyla Yunus’un, Karacaoğlan’ın sözlerinden de yararlanarak ilk repertuvarımızı hazırladık.” Eray Aytimur 18.11.2010 Radikal Gazetesi)
Barana, geleneksel Türk müziğini heyecan verici yeni besteler ile harmanlayarak ve bunları oynak Hollanda armonisiyle emprovize ederek uluslararası övgüler almıştır. Ürettikleri müzik dünya müziği, dünya cazı gibi terimlerle kategorize edilmeye çalışılsa da, aslında yaptıkları müziği kolayca bir kategoriye sokmak mümkün değildir. Behsat Üvez ülkemizde en son 2012 de gerçekleşen Akbank Caz Festivaline katılmıştır. 53 yıl kısa sayılabilecek ömrün 28 yılını Ankara’da ,25 yılını Hollanda’da geçirmiştir.
22 Şubat 2013 de vefat eden Behsat Üvez vasiyeti üzerine 28 Şubat 2013 Perşembe günü Avanos’ta toprağa verilmiştir.
Albümleri
Barana Co. (2002)
İleriye Anılar
Gül ve Bülbül
Şarap (2009)
Xenopolis (2011, Ceylan Ertem ile)
Electro Shaman (2012)
Yararlanılan kaynaklar
-Wikipedia
-Muziekoncyclopedie
