ÜRGÜPLÜ FADİME BAŞARAN
Refik Başaran ölümünün üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen adını yaşatan ve köyünü tanıtan bir sanatçıdır. On yedi yaşına geldiğinde köylüsü Fatma Başaran ile dünya evine girmiştir. Fatma Başaran’ın kendisi gibi sanatçı bir ruha sahip olup onu desteklemesi, Başaran’ın oldukça hoşuna gitmiş ve bu yolda belki de daha büyük ilerleme sağlamasına sebebiyet vermiştir
Ömrünün çoğu gurbette geçen Refik Başaran, 1935'li yılların başında eşi ve çocukları ile Ankara'ya göçmek istemiş fakat eşinin razı olmaması üzerine Ankara’ya taşınamamıştır. Bu durum Refik Başaran’ın Ankara köylerinde eşi Fadime Başaran’ın Taşkınpaşa köyünde ayrı yaşaması sonucunu doğurmuştur.
Refik Başaran’ın eşi olarak bilinen Fadime(Fatma) Başaran 1906 yılında Ürgüp ilçesi Damsa (Taşkınpaşa) köyünde doğmuştur. Hiç okula gitmediği için okuma yazma bilmeyen Fadime Baiaran köy işlerinin yanı sıra düğünlerde def çalar türkü söylerdi. Çok güzel,yanık ve etkileyici bir sesi olduğu taş plaklarda söylediği türkülerden anlaşılmaktadır. Yöreye özgü sözler ve şive türkülere ayrı bir renk katmaktadır.
1939 yılında Refik Başaran, eşi Fadime Başaran ve komşuları Fadik Altun’u İstanbul’a götürerek 5 adet plak doldurtmuştur. Böylece Ürgüplü Fadime, arkadaşı Fadik (Altun) ile birlikte taş plak yapmıştır. Plaklarda “Kozan Dağı”, “Karşı Bağda Sıra Sıra Bağdemler”, “Al Elma Soyulur mu?”, “Başında Var İdi Elli Bir Altın”, “Pınar Senin Sağ Yanında” , “Ayağına giyer üç güllü çorap”, “Dalma gelin dalma, çaylar derin”, “Sabah ettim a gözüm”, “Karanfil katmer olsa”, “Güle çıktım gülmedim” ismini taşıyan türküleri okumuşlardır
Refik Başaran’dan Emine ve Hikmet isimli 1 erkek 1 kız olmak üzere 2 çocuk sahibi olmuştur.
Fadime Başaran, 1993 yılında Damsa köyünde vefat etti. Mezarı Damsa(Taşkınpaşa) Köyündedir.
Kimi anılara göre Refik Başaran’ın esin kaynağı eşi Fadime Başaran olmuştur.
Bugün kendi sesinden plaklarda okunun dokuz eseri kalmıştır. Bunlar
-Ayağına Giyer Üç Güllü Çorap
-Al Elma Soyulur mu?
-Ah Guzum Sabah Ettin
-Başımda Varıdı Elli Bir Altın
-Dalma Gelin Dalma Çaylar Derindir
-Güle Çıktım Gülmedim
-Karanfil Katmer Olsa
-Kozanoğlu Destanı
-Pınar Senin Ne Sevdalı Başın Var
Refik Başaran ve eşi Fadime Başaran Cumhuriyet’in ilk yıllarında Anadolu halk müziğinin kilometre taşları olarak belleklerde yerlerini almışlardır.
